1. Quy định về năng lực hành vi dân sự của người chưa thành niên theo pháp luật Việt Nam?
Theo Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015 phân chia năng lực hành vi dân sự của cá nhân, bao gồm cả người chưa thành niên thành các mức độ khác nhau dựa trên độ tuổi, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ.
– Dưới 6 tuổi: Trẻ em ở độ tuổi này hoàn toàn không có năng lực hành vi dân sự. Mọi giao dịch dân sự phát sinh đều do người đại diện theo pháp luật (cha, mẹ hoặc người giám hộ) thực hiện và quyết định. (khoản 2 Điều 21)
– Từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi: Người chưa thành niên ở độ tuổi này có năng lực hành vi dân sự một phần. Họ có thể tự mình thực hiện các giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi. Tuy nhiên, các giao dịch quan trọng hơn như mua bán tài sản có giá trị lớn phải có sự đồng ý của người đại diện. (khoản 3 điều 21)
– Từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi: Cá nhân ở độ tuổi này có năng lực hành vi dân sự gần như đầy đủ. Trừ một số giao dịch đặc biệt liên quan đến bất động sản hoặc những giao dịch cần đăng ký theo quy định của pháp luật, họ có thể tự mình thực hiện các giao dịch khác mà không cần sự đồng ý của cha mẹ hoặc người giám hộ. (khoản 4 điều 21)
Tuy nhiên, nếu người chưa thành niên thực hiện giao dịch mà không phù hợp với tài sản họ đang sở hữu và cha mẹ không đồng ý, thì cha mẹ có quyền yêu cầu tòa án tuyên bố giao dịch đó vô hiệu
2. Cha mẹ, người giám hộ chịu trách nhiệm như thế nào đối với giao dịch của con cái?
Trách nhiệm của cha mẹ hoặc người giám hộ đối với giao dịch dân sự của người chưa thành niên phụ thuộc vào độ tuổi của họ và tính chất của giao dịch.
Theo Điều 21 và Điều 586 của Bộ luật Dân sự 2015, người đại diện theo pháp luật có trách nhiệm thực hiện giao dịch thay cho người chưa thành niên dưới 6 tuổi. Đối với người chưa thành niên từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi, người đại diện có trách nhiệm đồng ý và giám sát các giao dịch ngoài phạm vi phục vụ sinh hoạt hàng ngày.
- Trách nhiệm bồi thường thiệt hại: Cha mẹ hoặc người giám hộ phải bồi thường thiệt hại do người chưa thành niên gây ra, trừ khi người chưa thành niên có tài sản riêng đủ để bồi thường hoặc người giám hộ chứng minh được họ không có lỗi trong việc giám sát.
- Quyền yêu cầu tuyên bố vô hiệu: Cha mẹ, người giám hộ có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố một giao dịch dân sự do con mình thực hiện là vô hiệu nếu giao dịch đó vượt quá phạm vi năng lực hành vi của người chưa thành niên và không có sự đồng ý của họ. Điều này nhằm bảo vệ lợi ích của con cái trước những quyết định thiếu chín chắn.
Như vậy, cha mẹ hoặc người giám hộ không chỉ đóng vai trò quản lý, giám sát các giao dịch của người chưa thành niên mà còn chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong nhiều trường hợp. Đồng thời, họ có quyền can thiệp bằng cách yêu cầu tuyên bố giao dịch vô hiệu để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con cái. Việc nắm rõ quy định này giúp hạn chế rủi ro pháp lý và đảm bảo an toàn cho các giao dịch liên quan đến người chưa thành niên.
3. Giao dịch dân sự do người chưa thành niên thực hiện có thể bị vô hiệu trong trường hợp nào?
Theo Điều 125 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự của người chưa thành niên có thể bị tuyên bố vô hiệu nếu vi phạm điều kiện về năng lực hành vi dân sự được quy định tại Điều 21 Bộ luật dân sự 2015. Cụ thể, các trường hợp phổ biến gồm:
- Người dưới 6 tuổi thực hiện giao dịch: Theo khoản 1 Điều 21, người dưới 6 tuổi hoàn toàn không có năng lực hành vi dân sự, do đó mọi giao dịch tự họ xác lập sẽ bị vô hiệu. Các giao dịch này chỉ hợp pháp khi được thực hiện bởi người đại diện theo pháp luật.
- Người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi thực hiện giao dịch vượt quá phạm vi cho phép: Theo khoản 2 Điều 21, nhóm tuổi này chỉ được tự mình thực hiện các giao dịch phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi. Nếu giao dịch có giá trị lớn hoặc không thuộc nhu cầu sinh hoạt thiết yếu mà không có sự đồng ý của cha mẹ hoặc người giám hộ thì giao dịch đó vô hiệu.
- Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi thực hiện giao dịch vượt quá phạm vi tài sản hoặc liên quan đến tài sản đặc biệt: Theo khoản 3 Điều 21, người ở độ tuổi này có năng lực hành vi dân sự gần đầy đủ, có thể tự thực hiện đa số giao dịch. Tuy nhiên, giao dịch liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký, hoặc giao dịch vượt quá phạm vi tài sản riêng của họ mà không có sự đồng ý của người đại diện sẽ bị vô hiệu.
Hậu quả pháp lý của giao dịch vô hiệu: Theo Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015, khi một giao dịch bị tuyên bố vô hiệu, các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận; nếu không thể hoàn trả bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền. Đồng thời, bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường cho bên kia.
Việc quy định chặt chẽ các trường hợp này nhằm bảo vệ người chưa thành niên trước những rủi ro từ các quyết định thiếu nhận thức và đảm bảo sự giám sát cần thiết từ phía cha mẹ hoặc người giám hộ.
4. Tổng đài tư vấn pháp luật qua điện thoại
Nếu quý khách hàng còn có thắc mắc hay câu hỏi nào cần được tư vấn từ luật sư. Quý khách vui lòng liên hệ vào số Hotline 0978 333 379 để được luật sư tư vấn. Trân trọng cảm ơn!
