1. Ngân hàng số có phải là một loại hình tổ chức tín dụng theo pháp luật Việt Nam?
Trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ, các khái niệm như ngân hàng số (digital bank), ngân hàng ảo (virtual bank) ngày càng trở nên phổ biến. Tại Việt Nam, nhiều dịch vụ tài chính được quảng bá rầm rộ với tên gọi “ngân hàng số,” khiến không ít người băn khoăn về vị trí pháp lý của các tổ chức này. Vậy, theo pháp luật Việt Nam, ngân hàng số có phải là một loại hình tổ chức tín dụng độc lập không?
Câu trả lời là Không. Theo pháp luật hiện hành, đặc biệt là Luật Các tổ chức tín dụng 2020 (Luật số: 32/2024/QH15), các loại hình tổ chức tín dụng được quy định rất cụ thể. Điều 6 của Luật này chỉ rõ các loại hình bao gồm:
- Ngân hàng thương mại.
- Ngân hàng chính sách.
- Ngân hàng hợp tác xã.
- Tổ chức tín dụng phi ngân hàng (công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính).
- Tổ chức tài chính vi mô.
- Quỹ tín dụng nhân dân.
Không có bất kỳ điều khoản nào trong hệ thống pháp luật hiện hành của Việt Nam định nghĩa “ngân hàng số” là một loại hình tổ chức tín dụng độc lập.
Vậy, bản chất của “ngân hàng số” tại Việt Nam là gì?
Thực chất, các mô hình “ngân hàng số” đang hoạt động tại Việt Nam hiện nay chỉ là một kênh cung cấp dịch vụ hoặc một thương hiệu thuộc sở hữu của một ngân hàng thương mại truyền thống đã được cấp phép. Chúng hoạt động dựa trên giấy phép và chịu sự quản lý, giám sát trực tiếp từ ngân hàng mẹ.
Ví dụ:Timo, một trong những thương hiệu ngân hàng số đầu tiên tại Việt Nam, đã chuyển đổi hoạt động dưới sự bảo trợ pháp lý của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Bản Việt (Viet Capital Bank), sau đó là Ngân hàng Thương mại Cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank). Tương tự, Cake by VPBank là một ứng dụng tài chính số do VPBank hợp tác với Be Group phát triển. Các hoạt động của Cake hoàn toàn nằm trong khuôn khổ giấy phép của VPBank. Một trường hợp khác là Liobank cũng thuộc Ngân hàng Thương mại Cổ phần Phương Đông (OCB).
Các mô hình này tận dụng công nghệ để tối ưu hóa trải nghiệm người dùng, giảm chi phí vận hành và loại bỏ các thủ tục phức tạp của ngân hàng truyền thống. Tuy nhiên, về mặt pháp lý, chúng vẫn là một phần của ngân hàng truyền thống và phải tuân thủ mọi quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và pháp luật có liên quan.
2. Phân biệt Ngân hàng số và Ngân hàng thuần số
Một số quốc gia trên thế giới đã cấp phép cho loại hình ngân hàng thuần số (pure digital bank), tức là một tổ chức tín dụng độc lập, chỉ hoạt động trên nền tảng kỹ thuật số và không có bất kỳ chi nhánh hay phòng giao dịch vật lý nào. Các ngân hàng này được cấp giấy phép riêng, có vốn điều lệ và chịu sự giám sát trực tiếp như một ngân hàng thương mại độc lập.
Tuy nhiên, tại Việt Nam, khái niệm này chưa được pháp luật chính thức công nhận. Các “ngân hàng số” đang hoạt động hiện nay, mặc dù cung cấp dịch vụ trực tuyến hoàn toàn, vẫn là một thương hiệu con hay kênh phân phối của một ngân hàng mẹ.
3. Kết luận
Mặc dù được gọi là “ngân hàng số,” các thực thể này không phải là một loại hình tổ chức tín dụng độc lập. Chúng là một mô hình kinh doanh hoặc kênh phân phối dịch vụ hiện đại của các ngân hàng thương mại truyền thống. Cho đến khi có một khung pháp lý mới, đây vẫn là vị trí pháp lý duy nhất của “ngân hàng số” tại Việt Nam.
4. Tổng đài tư vấn pháp luật qua điện thoại
Nếu quý khách hàng còn có thắc mắc hay câu hỏi nào cần được tư vấn từ luật sư. Quý khách vui lòng liên hệ vào số Hotline 0978 333 379 để được luật sư tư vấn. Trân trọng cảm ơn!
