Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang từng bước phục hồi và phát triển sau giai đoạn nhiều biến động, các hộ kinh doanh tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc tạo công ăn việc làm, duy trì hoạt động thương mại – dịch vụ ở cấp cơ sở. Bước sang năm 2025, cùng với sự hoàn thiện của hệ thống pháp luật và các chính sách quản lý kinh tế, hộ kinh doanh cần đặc biệt quan tâm đến nhiều quy định mới liên quan đến đăng ký kinh doanh, Việc nắm bắt đầy đủ và kịp thời các quy định sẽ giúp hộ kinh doanh hoạt động hiệu quả, bền vững và tránh các rủi ro pháp lý không đáng có.
1, Những trường hợp kinh doanh không cần đăng ký Hộ kinh doanh:
Căn cứ theo khoản 2 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định những trường hợp sau không cần đăng ký kinh doanh trừ trường hợp kinh doanh các ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Gồm:
– Hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối
- Đây là nhóm hoạt động sản xuất mang tính truyền thống, phục vụ tự cung tự cấp hoặc tiêu thụ nhỏ lẻ.
- Chủ yếu ở nông thôn, vùng sâu vùng xa. Thường không có địa điểm kinh doanh cố định.
Ví dụ: Một hộ gia đình trồng rau tại vườn nhà và mang ra chợ bán.
– Người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến
- Đây là những hoạt động buôn bán nhỏ lẻ, lưu động, không có cửa hàng hay địa điểm kinh doanh cố định.
- Bản chất của các hoạt động này không đủ quy mô để điều chỉnh theo mô hình hộ kinh doanh.
Ví dụ: Người bán bánh mì, nước mía đẩy xe dọc đường phố.
– Người kinh doanh lưu động
- Hình thức buôn bán hoặc cung cấp dịch vụ di chuyển liên tục, không có một địa điểm kinh doanh ổn định.
- Không có yếu tố tổ chức lâu dài hay cơ cấu như hộ kinh doanh.
Ví dụ: Một người đi bán bóng bay, đồ chơi quanh khu vực công viên.
– Người kinh doanh thời vụ
- Kinh doanh theo mùa vụ, chỉ hoạt động trong một khoảng thời gian ngắn (lễ Tết, mùa du lịch…).
- Không mang tính thường xuyên, liên tục, và không có địa điểm cố định.
Ví dụ: Bán bánh chưng, hoa tết trong dịp Tết Nguyên đán.
– Người làm dịch vụ có thu nhập thấp
- Là người cung cấp các dịch vụ đơn giản, có tính chất cá nhân, không có tổ chức hay nhân công thuê mướn.
- Hoạt động không thường xuyên và thu nhập không ổn định hoặc thấp.
Ví dụ: Người giúp việc gia đình làm theo giờ.
2, Trình tự, thủ tục đăng ký hộ kinh doanh:
2.1 Hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh
Căn cứ Điều 87 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hồ sơ đăng ký hộ kinh bao gồm:
- Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh;
- Giấy tờ pháp lý của cá nhân đối với chủ hộ kinh doanh, thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh trong trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh;
- Bản sao biên bản họp thành viên hộ gia đình về việc thành lập hộ kinh doanh trong trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh;
- Bản sao văn bản ủy quyền của thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh đối với trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh.
2.2 Thủ tục đăng ký hộ kinh doanh
Bước 1: Hộ kinh doanh gửi một bộ hồ sơ cho Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện nơi đặt trụ sở hộ kinh doanh.
Bước 2: Nhận Giấy biên nhận và Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh.
- Trường hợp hồ sơ hợp lệ:Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện trao Giấy biên nhận và cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh cho hộ kinh doanh trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ.
- Trường hợp hồ sơ không hợp lệ:trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ, Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện phải thông báo bằng văn bản cho người nộp hồ sơ hoặc người thành lập hộ kinh doanh biết. Thông báo phải nêu rõ lý do và các yêu cầu sửa đổi, bổ sung hồ sơ (nếu có).
Nếu sau 03 ngày làm việc kể từ ngày nộp hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh mà không nhận được Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh hoặc không nhận được thông báo yêu cầu sửa đổi, bổ sung hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh thì người thành lập hộ kinh doanh hoặc hộ kinh doanh có quyền khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo.
Lưu ý: Theo quy định tại khoản 1 Điều 62 Nghị định 122/2021/NĐ-CP, áp dụng mức phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hộ kinh doanh không đăng ký thành lập hộ kinh doanh trong những trường hợp phải đăng ký theo quy định.
3, Điểm mới:
Căn cứ Điều 33, Điều 34 Nghị định 125/2025/NĐ-CP quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của bộ tài chính có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2025 có các điểm mới cần lưu ý như sau:
Thẩm quyền đăng ký hộ kinh doanh, tổ hợp tác, hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã sẽ được chuyển giao từ cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện sang Ủy ban nhân dân cấp xã (gọi chung là cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã).
Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã sẽ được cấp tài khoản và con dấu riêng để thực hiện nhiệm vụ theo quy định tại khoản 5 Điều 44 Nghị định 125.
Đối với các hồ sơ đã nộp trước ngày 1.7.2025 nhưng chưa được cơ quan cấp huyện chấp thuận, việc xử lý sẽ thực hiện theo quy định mới. Trường hợp hồ sơ đã được chấp thuận trước thời điểm trên nhưng phát sinh vấn đề cần giải quyết sau ngày 1.7.2025, cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã nơi đặt trụ sở sẽ tiếp tục xử lý.
Các hộ kinh doanh, tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã vẫn tiếp tục sử dụng các loại giấy chứng nhận đăng ký đã được cấp trước đó.
Trường hợp có sự thay đổi địa giới hành chính dẫn đến thay đổi địa chỉ ghi trên giấy chứng nhận, các đơn vị có thể cập nhật thông tin khi có nhu cầu hoặc đồng thời khi thực hiện các thay đổi khác liên quan đến nội dung đăng ký.
4, Tổng đài tư vấn pháp luật qua điện thoại:
Nếu quý khách hàng còn có thắc mắc hay câu hỏi nào cần được tư vấn từ luật sư. Quý khách vui lòng liên hệ vào số Hotline 0978 333 379 để được luật sư tư vấn. Trân trọng cảm ơn!
