1. Cá nhân được phép đứng ra nhận quyên góp từ thiện không?
Theo điểm h khoản 1 Điều 2 Nghị định 93/NĐ-CP về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo đã quy định:
“…h) Cá nhân có đủ năng lực hành vi dân sự tham gia vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo”.
2. Người nhận quyên góp tiền từ thiện phải làm như thế nào cho đúng luật?
Theo khoản 2 Điều 17 Nghị định 93/NĐ-CP về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo phải mở tài khoản ngân hàng:
“Cá nhân mở tài khoản riêng tại ngân hàng thương mại theo từng cuộc vận động để tiếp nhận, quản lý toàn bộ tiền đóng góp tự nguyện, bố trí địa điểm phù hợp để tiếp nhận, quản lý, bảo quản hiện vật đóng góp tự nguyện trong thời gian tiếp nhận; có biên nhận các khoản đóng góp tự nguyện bằng tiền mặt, hiện vật tiếp nhận được khi tổ chức, cá nhân đóng góp yêu cầu. Cá nhân không được tiếp nhận thêm các khoản đóng góp tự nguyện sau khi kết thúc thời gian tiếp nhận đã cam kết và có trách nhiệm thông báo đến nơi mở tài khoản về việc dừng tiếp nhận các khoản đóng góp tự nguyện”.
Vì vậy việc vận động, tiếp nhận nguồn đóng góp tự nguyện đối với cá nhân được thực hiện theo quy trình như sau để đảm bảo đúng như quy định pháp luật.
2.1: Mở tài khoản riêng tại Ngân hàng nhưng phải đảm bảo các điều kiện
- Phải mở tài khoản riêng để kêu gọi ủng hộ, giúp đỡ những mãnh đời khó khăn.
- Tài khoản được mở ra chỉ để tiếp nhận, quản lý tiền đóng góp, ủng hộ của sự cố đó trong thời gian kêu gọi.
- Có biên nhận các khoản đóng góp bằng tiền mặt khi cá nhân, tổ chức đóng góp yêu cầu
- Không tiếp nhận thêm các khoản tiền đóng góp khác ngoài thời gian tiếp nhận đã cam kết
- Gửi yêu cầu đến ngân hàng mở tài khoản để đóng tài khoản, dừng tiếp nhận các khoản đóng góp tự nguyện.
2.2: Công khai thời gian đi ủng hộ
Cá nhân đứng ra kêu gọi ủng hộ phải công khai trên các phương tiện thông tin các nội dung sau:
- Mục đích
- Phạm vi
- Phương thức, hình thức kêu gọi
- Tài khoản tiếp nhận (nếu kêu gọi ủng hộ tiền) hoặc địa điểm tiếp nhận (nếu kêu gọi ủng hộ hiện vật)
- Thời gian cam kết sẽ chuyển nguồn đóng góp đó đến cho nạn nhân
- Gửi văn bản đến Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi cư trú để thông báo về việc kêu gọi ủng hộ nạn nhân trong sự cố.
Như vậy theo Khoản 2 Điều 17 NĐ93, khi kêu gọi ủng hộ, giúp đỡ nạn nhân bị mắc bệnh hiểm nghèo như Sang hỏi thì phải công khai thời gian sẽ chuyển tiền ủng hộ và gửi văn bản thông báo đến Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi cư trú để lưu trữ.
Đồng thời, đây cũng là quy định được nêu tại điểm a khoản 4 Điều 10 Thông tư số 41/2022/TT-BTC. “Cụ thể, khi kêu gọi ủng hộ bằng tiền, cá nhân kêu gọi phải mở tài khoản riêng dành cho mục đích từ thiện tại ngân hàng, không sử dụng chung tài khoản chi tiêu cá nhân của người này”.
Nếu tiếp nhận bằng tiền mặt thì phải bảo quản an toàn tiền mặt nhận được. Nếu chưa sử dụng đến thì phải gửi vào tài khoản được mở riêng cho mục đích kêu gọi ủng hộ nạn nhân gặp sự cố hoả hoạn tài ngân hàng.
Lưu ý: Tiền lãi gửi sau khi trừ đi các chi phí thanh toán sẽ được bổ sung vào nguồn ủng hộ.
2.3: Lập sổ ghi chép
Ngoài các điều kiện về dùng tài khoản cá nhân kêu gọi ủng hộ nạn nhân hoả hoạn riêng biệt, tại Điều 10 Thông tư 41, Bộ Tài chính còn yêu cầu người kêu gọi phải mở sổ ghi chép như sau:
- Ghi lại các khoản đã tiếp nhận, đã chi và sử dụng từ nguồn vốn này một cách chính xác, trung thực, công khai và minh bạch.
- Thực hiện từ lúc bắt đầu có hoạt động kêu gọi, tiếp nhận, phân phối nguồn đống góp và phải ghi chép một cách liên tục theo trình tự thời gian và đầy đủ thông tin về các số liệu nhận được.
- Kết thúc đợt kêu gọi, cá nhân phải chốt sổ, cộng toàn bộ số liệu thu, chi và tính ra số tiền còn dư ra chưa sử dụng. Với việc chuyển khoản thì phải đối chiếu số liệu với ngân hàng hàng tháng và khi kết thúc đợt kêu gọi để lưu trữ và công khai sau khi kết thúc.
3. Những hành vi nào bị nghiêm cấm trong việc vận động đóng góp từ thiện?
Tại Điều 5 Nghị định 93/2021/NĐ-CP có quy định hành vi bị nghiêm cấm trong việc vận động đóng góp từ thiện bao gồm:
- Cản trở hoặc ép buộc tổ chức, cá nhân tham gia vận động, đóng góp, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện.
- Báo cáo, cung cấp thông tin không đúng sự thật; chiếm đoạt; phân phối, sử dụng sai mục đích, không đúng thời gian phân phối, đối tượng được hỗ trợ từ nguồn đóng góp tự nguyện.
- Lợi dụng công tác vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để trục lợi hoặc thực hiện các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.
