Bắt đầu từ ngày 1/7/2025, đất nước ta bắt đầu vận hành bộ máy chính quyền 02 cấp là cấp xã và cấp tỉnh, bãi bỏ cấp huyện. Như vậy, sau khi sát nhập và vận hành bộ máy chính quyền mới, một lượng cán bộ, công chức, viên chức sẽ chính thức nghỉ việc.
Tuy nhiên, việc tinh giản biên chế không dừng lại ở đó. Theo Kết luận số 40-KL/TW của Bộ Chính trị, toàn hệ thống chính trị cần thực hiện việc tinh giản ít nhất 5% biên chế công chức và 10% biên chế viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước trong giai đoạn 2021-2026. Riêng với các địa phương thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, huyện, xã, tỷ lệ tinh giản có thể cao hơn, với mục tiêu phấn đấu giảm tối thiểu 20% công chức, viên chức hưởng lương từ ngân sách sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy. Tờ trình số 486/TTr-CP ngày 9/6/2025 của Chính phủ gửi Quốc hội cũng nêu rõ: sau khi sắp xếp, tổng số cán bộ, công chức, viên chức cấp tỉnh sẽ không vượt quá số hiện có, đồng thời thực hiện tinh giản trong thời hạn 5 năm để đảm bảo bố trí đội ngũ theo đúng quy định và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Mới đây nhất là Nghị định 154/2025/NĐ-CP quy định về tinh giản biên chế có hiệu lực vào ngày 16/6/2025 thay thế cho nghị định 29/2023/NĐ-CP quy định rõ nét về đối tượng, nguyên tắc và chính sách hỗ trợ sau khi tinh giản biên chế.
-
Mục tiêu tinh giản biên chế:
Tại cấp xã, sau sáp nhập, số lượng biên chế trước mắt được giữ nguyên để ổn định tổ chức. Tuy nhiên, các địa phương sẽ phải rà soát, đánh giá đội ngũ, từ đó tinh giản những trường hợp không đủ tiêu chuẩn hoặc không đáp ứng được yêu cầu công việc, nhằm bảo đảm đến hết năm 2030, cơ bản hoàn thành việc cơ cấu lại và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại cơ sở.
Tổng thể, lộ trình 5 năm tới hướng đến một bộ máy hành chính tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; đảm bảo vừa cắt giảm hợp lý biên chế, vừa không làm gián đoạn hoạt động của các cơ quan nhà nước, đồng thời tạo điều kiện để xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đủ năng lực, phẩm chất, phục vụ tốt hơn người dân và doanh nghiệp.
-
Đối tượng tinh giản biên chế:
Nhóm một gồm công chức, viên chức, người lao động dôi dư do sắp xếp tổ chức bộ máy, trừ những người được hưởng chính sách, chế độ trong thực hiện sắp xếp bộ máy theo quy định riêng của Chính phủ.
Nhóm hai là cán bộ, công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý thôi giữ chức vụ, chức danh hoặc được bổ nhiệm, bầu cử vào chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý có mức lương chức vụ hoặc phụ cấp chức vụ lãnh đạo thấp hơn do sắp xếp tổ chức bộ máy, cá nhân tự nguyện tinh giản biên chế và được cơ quan trực tiếp quản lý đồng ý.
Nhóm ba gồm cán bộ, công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý thôi giữ chức vụ, chức danh lãnh đạo, quản lý do cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ theo quyết định của cấp có thẩm quyền hoặc do quyết định của cấp có thẩm quyền cho thôi giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý, cá nhân tự nguyện tinh giản biên chế và được cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý đồng ý.
Nhóm bốn gồm người dôi dư do cơ cấu lại cán bộ, công chức, viên chức theo vị trí việc làm, nhưng không thể bố trí được việc làm khác hoặc bố trí được việc làm khác nhưng cá nhân tự nguyện tinh giản biên chế và được cơ quan trực tiếp quản lý đồng ý.
Nhóm năm gồm người chưa đạt trình độ đào tạo theo tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ với vị trí việc làm đang đảm nhiệm, nhưng không có vị trí việc làm khác phù hợp để bố trí và không thể đào tạo lại để chuẩn hóa, hoặc được cơ quan bố trí việc làm khác nhưng cá nhân tự nguyện tinh giản biên chế và được cơ quan trực tiếp quản lý đồng ý.
Nhóm sáu gồm người trong năm trước liền kề hoặc trong năm xét tinh giản biên chế xếp loại chất lượng ở mức không hoàn thành nhiệm vụ gắn với thực thi chức trách nhiệm vụ, công việc được giao; trong năm trước liền kề hoặc trong năm xét tinh giản biên chế xếp loại chất lượng ở mức hoàn thành nhiệm vụ nhưng cá nhân tự nguyện tinh giản biên chế và được cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý đồng ý. Đây là điểm mới so với quy định năm 2023, khi quy định cán bộ, công chức có hai năm liên tiếp liền kề tại thời điểm xét tinh giản biên chế mà có một năm xếp loại chất lượng ở mức hoàn thành nhiệm vụ và một năm không hoàn thành nhiệm vụ nhưng không thể bố trí việc làm khác phù hợp, sẽ bị tinh giản.
Nhóm bảy gồm người trong năm trước liền kề hoặc trong năm xét tinh giản biên chế có tổng số ngày nghỉ do ốm đau từ 200 ngày; trong năm trước liền kề hoặc trong năm xét tinh giản biên chế có tổng số ngày nghỉ bằng hoặc cao hơn số ngày nghỉ tối đa do ốm đau theo quy định về bảo hiểm xã hội, cá nhân tự nguyện tinh giản biên chế và được cơ quan trực tiếp quản lý đồng ý.
Nhóm tám gồm người làm việc theo chế độ hợp đồng lao động không xác định thời hạn thực hiện các công việc chuyên môn, nghiệp vụ thuộc danh mục vị trí việc làm chức danh nghề nghiệp chuyên ngành và vị trí việc làm chức danh nghề nghiệp chuyên môn dùng chung trong đơn vị sự nghiệp công lập dôi dư do cơ cấu lại nhân lực của đơn vị hoặc dôi dư do sắp xếp lại tổ chức bộ máy.
