1. Triệt phá đường dây tiêu thụ tê tê cho các nhà hàng
Mới đây, một vụ việc nghiêm trọng đã được phát hiện tại một tỉnh miền Trung khi lực lượng công an tiến hành triệt phá thành công một đường dây chuyên mua bán tê tê quý hiếm cho nhiều nhà hàng trên địa bàn. Sau thời gian theo dõi, mật phục, công an đã bắt quả tang ba đối tượng khi đang vận chuyển bảy cá thể tê tê còn sống đi giao cho một đầu mối tiêu thụ. Qua điều tra ban đầu, các nghi phạm thừa nhận đã thu mua tê tê từ các “đầu nậu” chuyên gom hàng dọc tuyến biên giới, sau đó phân phối cho các nhà hàng có nhu cầu phục vụ món ăn “đặc sản” được nhiều thực khách săn lùng. Hành vi này không chỉ là vi phạm nghiêm trọng pháp luật về bảo vệ động vật hoang dã mà còn thể hiện sự xem thường tính mạng của các loài đang bị đe dọa tuyệt chủng.
2. Khung pháp lý xử lý hành vi vi phạm
Đáng chú ý, toàn bộ số tê tê bị thu giữ đều thuộc danh mục loài nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ theo quy định tại Nghị định 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ. Đồng thời, đây cũng là loài động vật nằm trong Phụ lục I của Công ước CITES – nhóm loài bị cấm buôn bán hoàn toàn vì có nguy cơ tuyệt chủng rất cao. Theo quy định tại Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), hành vi săn bắt, giết, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật quý hiếm có thể bị xử phạt từ 1 đến 15 năm tù tùy theo mức độ nghiêm trọng, bên cạnh đó còn bị phạt tiền và tịch thu tang vật. Ngoài ra, nếu xét ở mức xử phạt hành chính, hành vi vi phạm có thể bị phạt tới 400 triệu đồng đối với tổ chức, hoặc 200 triệu đồng đối với cá nhân.
Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm:
“1. Người nào vi phạm quy định về bảo vệ động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ;
b) Tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống hoặc sản phẩm của động vật quy định tại điểm a khoản này;
d) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp mà không thuộc loài quy định tại điểm a khoản này với số lượng từ 03 cá thể đến 07 cá thể lớp thú, từ 07 cá thể đến 10 cá thể lớp chim, bò sát hoặc từ 10 cá thể đến 15 cá thể động vật lớp khác;
đ) Tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 03 cá thể đến 07 cá thể lớp thú, từ 07 cá thể đến 10 cá thể lớp chim, bò sát hoặc từ 10 cá thể đến 15 cá thể động vật lớp khác quy định tại điểm d khoản này;
e) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật hoặc tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống hoặc sản phẩm của động vật có số lượng dưới mức quy định tại các điểm c, d và đ khoản này nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:
a) Số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 03 cá thể đến 07 cá thể lớp thú, từ 07 cá thể đến 10 cá thể lớp chim, bò sát hoặc từ 10 cá thể đến 15 cá thể động vật lớp khác quy định tại điểm a khoản 1 Điều này;
b) Số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 08 cá thể đến 11 cá thể lớp thú, từ 11 cá thể đến 15 cá thể lớp chim, bò sát hoặc từ 16 cá thể đến 20 cá thể động vật lớp khác quy định tại điểm d khoản 1 Điều này;
đ) Có tổ chức;
g) Sử dụng công cụ hoặc phương tiện săn bắt bị cấm;
h) Săn bắt trong khu vực bị cấm hoặc vào thời gian bị cấm;
i) Buôn bán, vận chuyển qua biên giới;
k) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm:
a) Số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của 08 cá thể lớp thú trở lên, 11 cá thể lớp chim, bò sát trở lên hoặc 16 cá thể động vật lớp khác trở lên quy định tại điểm a khoản 1 Điều này;
b) Số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của 12 cá thể lớp thú trở lên, 16 cá thể lớp chim, bò sát trở lên hoặc 21 cá thể động vật lớp khác trở lên quy định tại điểm d khoản 1 Điều này;
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
5. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:
a) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng;
b) Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c, d, đ, g, h, i và k khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 5.000.000.000 đồng đến 10.000.000.000 đồng;
c) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 10.000.000.000 đồng đến 15.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm;
d) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;
đ) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 600.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.”
3. Nhận định và khuyến nghị
Hiện tại, cơ quan chức năng đang phối hợp với lực lượng kiểm lâm để giám định các mẫu vật và mở rộng điều tra, truy vết các mắt xích còn lại trong đường dây tiêu thụ tê tê. Vụ việc không chỉ dừng lại ở hành vi vi phạm đơn lẻ mà còn cho thấy tồn tại cả một hệ thống tiêu thụ động vật hoang dã chuyên nghiệp, hoạt động lén lút, có tổ chức và được “hợp thức hóa” thông qua các nhà hàng, quán ăn cao cấp. Đây là một thực trạng đáng báo động, bởi nó khiến các nỗ lực bảo tồn đa dạng sinh học và thực thi pháp luật trở nên kém hiệu quả nếu không có sự phối hợp mạnh mẽ từ cả cộng đồng và các đơn vị liên quan.
Về lâu dài, việc chặn đứng các hành vi như trên không chỉ đòi hỏi sự quyết liệt từ phía các cơ quan điều tra, mà còn cần có sự đồng thuận, nâng cao ý thức của người dân trong việc không tiêu thụ động vật hoang dã. Mỗi người dân, mỗi thực khách nên hiểu rằng, việc thưởng thức các món ăn “lạ miệng” bằng sinh mạng của những loài động vật quý hiếm không chỉ góp phần đẩy chúng đến bờ tuyệt chủng mà còn là hành vi tiếp tay cho tội phạm. Sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng và nhận thức chính là rào chắn bền vững nhất để ngăn chặn các hành vi buôn bán trái phép động vật hoang dã, đặc biệt là các loài như tê tê – loài được ví như “viên ngọc của rừng già” đang dần biến mất khỏi tự nhiên.
4. Tổng đài tư vấn pháp luật qua điện thoại
Nếu quý khách hàng còn có thắc mắc hay câu hỏi nào cần được tư vấn từ luật sư. Quý khách vui lòng liên hệ vào số Hotline 0978 333 379 để được luật sư tư vấn. Trân trọng cảm ơn!
