Ngày 04/02/2025, Bộ Tư pháp ban hành Công văn số 481/BTP-HTQTCT về việc triển khai thi hành Nghị định số 07/2025/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số quy định trong lĩnh vực hộ tịch, quốc tịch và chứng thực, có hiệu lực từ ngày 09/01/2025.
1. Triển khai thống nhất các quy định mới về đăng ký hộ tịch
Để bảo đảm việc thực hiện thống nhất, Bộ Tư pháp đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo Sở Tư pháp chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức phổ biến, quán triệt nội dung Nghị định 07/2025/NĐ-CP đến cán bộ, công chức, viên chức và các chủ thể có liên quan.
Đáng chú ý, Bộ Tư pháp yêu cầu cơ quan đăng ký hộ tịch khi tiếp nhận hồ sơ đăng ký kết hôn không yêu cầu công dân Việt Nam nộp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân hoặc Trích lục ghi chú ly hôn.
Thay vào đó, cơ quan có thẩm quyền tra cứu trực tuyến thông tin về tình trạng hôn nhân của người yêu cầu trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh, được kết nối với Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử và Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Trường hợp không tra cứu được do dữ liệu chưa được cập nhật, cơ quan đăng ký hộ tịch gửi văn bản đề nghị UBND cấp xã nơi người yêu cầu thường trú hoặc nơi đã đăng ký kết hôn xác minh, cung cấp thông tin. Trong thời hạn 03 ngày làm việc, UBND cấp xã được yêu cầu phải xác minh, cung cấp kết quả về tình trạng hôn nhân để giải quyết hồ sơ.
Đối với đăng ký khai sinh, Bộ Tư pháp cũng nêu rõ: không yêu cầu xuất trình Giấy chứng nhận kết hôn của cha, mẹ trẻ em nếu cha, mẹ đã đăng ký kết hôn, trừ trường hợp cha, mẹ là người nước ngoài. Cơ quan hộ tịch sẽ tra cứu thông tin hôn nhân từ cơ sở dữ liệu điện tử, đảm bảo tính chính xác và đầy đủ tại thời điểm tra cứu.
2. Bảo đảm điều kiện kỹ thuật, hạ tầng và thẩm quyền thực hiện
Bộ Tư pháp đề nghị các địa phương bảo đảm điều kiện hạ tầng kỹ thuật phục vụ việc kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của địa phương với Hệ thống đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử dùng chung của Bộ Tư pháp, nhằm tiếp nhận, giải quyết các thủ tục đăng ký khai sinh, kết hôn, xác nhận tình trạng hôn nhân đúng quy định và kịp thời.
Ngoài ra, Bộ Tư pháp hướng dẫn cụ thể thẩm quyền và quy trình thực hiện trong một số lĩnh vực khác:
Sở Tư pháp chủ động đề nghị cơ quan quản lý Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp cấp Phiếu lý lịch tư pháp cho người có yêu cầu xin nhập, trở lại hoặc thôi quốc tịch Việt Nam trong thời gian cư trú tại Việt Nam (trừ trường hợp đã có Phiếu hợp lệ).
Sở Tư pháp hoặc Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài có thẩm quyền xác nhận có quốc tịch Việt Nam hoặc xác nhận là người gốc Việt Nam theo quy định tại khoản 5, khoản 7 Điều 4 Nghị định 07/2025/NĐ-CP.
UBND cấp xã có thẩm quyền chứng thực bản sao từ bản chính các giấy tờ, văn bản do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền của nước ngoài cấp hoặc chứng nhận — theo quy định bổ sung tại khoản 1 Điều 1 Nghị định 07/2025/NĐ-CP.
Đối với các hồ sơ hộ tịch, quốc tịch, chứng thực tiếp nhận trước ngày Nghị định 07 có hiệu lực mà chưa giải quyết xong, việc giải quyết tiếp tục thực hiện theo các quy định cũ tại Nghị định 23/2015/NĐ-CP, Nghị định 123/2015/NĐ-CP, Nghị định 87/2020/NĐ-CP và Nghị định 16/2020/NĐ-CP.
3. Quy định về điều kiện đăng ký kết hôn hiện hành
Theo Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, việc kết hôn hợp pháp phải đáp ứng các điều kiện:
– Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;
– Hai bên tự nguyện quyết định kết hôn;
– Không bị mất năng lực hành vi dân sự;
– Không thuộc các trường hợp cấm kết hôn như tảo hôn, kết hôn giả tạo, cưỡng ép hoặc lừa dối kết hôn, kết hôn giữa những người cùng dòng máu trực hệ hoặc trong phạm vi ba đời, người đang có vợ/chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác,…
* Pháp luật hiện hành không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính.
Việc bỏ yêu cầu Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân và thay thế bằng tra cứu dữ liệu điện tử là bước tiến quan trọng trong cải cách hành chính và chuyển đổi số trong lĩnh vực hộ tịch. Quy định này giảm đáng kể thủ tục, chi phí và thời gian cho công dân, đặc biệt đối với người lao động làm việc, sinh sống xa nơi thường trú.
Ngay sau Công văn 481, nhiều địa phương, trong đó có UBND thành phố Hà Nội đã ban hành văn bản chỉ đạo Sở Tư pháp, Trung tâm dịch vụ hành chính công và UBND cấp quận, huyện, thị xã triển khai thực hiện thống nhất quy định mới.
4. Kết luận
Công văn số 481/BTP-HTQTCT là văn bản hướng dẫn quan trọng, cụ thể hóa quy định của Nghị định 07/2025/NĐ-CP, góp phần chuẩn hóa quy trình, đơn giản hóa thủ tục hành chính, bảo đảm tính thống nhất trong quản lý hộ tịch, quốc tịch, chứng thực trên phạm vi toàn quốc.
Việc thực hiện tra cứu tình trạng hôn nhân qua hệ thống dữ liệu điện tử thay thế việc nộp giấy tờ thủ công là bước chuyển mạnh mẽ, thể hiện quyết tâm của ngành Tư pháp trong cải cách hành chính và xây dựng Chính phủ điện tử, phục vụ người dân ngày càng thuận tiện, minh bạch và hiệu quả hơn.
5. Tổng đài tư vấn pháp luật qua điện thoại
Nếu quý khách hàng còn có thắc mắc hay câu hỏi nào cần được tư vấn từ luật sư. Quý khách vui lòng liên hệ vào số Hotline 0978 333 379 để được luật sư tư vấn. Trân trọng cảm ơn!
