1. Vụ cháy thương tâm tại khu dân cư: Nguyên nhân và hậu quả
Vụ cháy xảy ra vào khoảng rạng sáng, khi phần lớn cư dân còn đang chìm trong giấc ngủ. Lửa bùng phát từ tầng trệt, nơi được sử dụng làm kho chứa hàng và xe máy. Ngọn lửa lan nhanh, kết hợp với khói dày đặc khiến việc thoát thân trở nên cực kỳ khó khăn, đặc biệt đối với những người sống ở tầng trên. Dù lực lượng phòng cháy chữa cháy đã có mặt nhanh chóng và triển khai cứu nạn kịp thời, nhưng do cấu trúc nhà ống khép kín, lối thoát hiểm hạn chế, đã khiến 8 nạn nhân không kịp thoát thân.
2. Bài học về an toàn điện và trách nhiệm quản lý
Điều đáng nói là hệ thống điện trong khu cư xá đã xuống cấp nghiêm trọng. Theo Điều 46 Luật Điện lực 2004 (sửa đổi, bổ sung năm 2012), nhiều hộ dân do thiếu hiểu biết hoặc vì lý do tiết kiệm chi phí, đã tự ý đấu nối dây điện từ hệ thống chung, dẫn đến việc mất kiểm soát về tải điện, gây quá tải và phát sinh tia lửa điện – nguyên nhân trực tiếp dẫn đến vụ hỏa hoạn thảm khốc. Những dây điện chằng chịt, chắp vá và không có bảo vệ cách nhiệt đúng tiêu chuẩn đã biến nơi ở vốn chật hẹp thành một “quả bom nổ chậm” đúng nghĩa.
Điểm b Khoản 2 Điều 46 Luật Điện lực 2004 (sửa đổi, bổ sung năm 2012) quy định về nghĩa vụ của khách hàng sử dụng điện:
“2. Khách hàng sử dụng điện có các nghĩa vụ sau đây:
b) Sử dụng điện an toàn, tiết kiệm và hiệu quả; thực hiện các quy định về quản lý nhu cầu sử dụng điện;”
Ngoài thiệt hại về người, vụ cháy còn thiêu rụi hoàn toàn tầng trệt và nhiều tài sản cá nhân, khiến nhiều gia đình rơi vào cảnh trắng tay. Cư dân khu vực lân cận cũng bị ảnh hưởng tâm lý nặng nề, nhất là khi phải chứng kiến cảnh tượng thương tâm và nỗi đau mất mát quá lớn từ những người hàng xóm thân quen. Công tác cứu hộ, khắc phục hậu quả đã được triển khai nhanh chóng, nhưng dư âm của sự cố này sẽ còn kéo dài, đặc biệt trong tâm trí người dân.
Từ vụ việc trên, có thể thấy rõ ràng một lỗ hổng lớn trong công tác kiểm tra, giám sát và tuyên truyền về an toàn điện trong khu dân cư. Dù đã có quy định cấm đấu nối trái phép và yêu cầu đảm bảo an toàn PCCC trong sinh hoạt, nhưng việc thực thi tại các khu vực đông dân cư, nhà trọ, cư xá cũ vẫn còn bị xem nhẹ hoặc bị bỏ qua do thiếu nguồn lực kiểm tra và ý thức của người dân chưa cao.
Một phần trách nhiệm không thể không nhắc đến là từ chính quyền địa phương và các đơn vị quản lý điện lực. Việc chậm rà soát hệ thống hạ tầng điện tại các khu dân cư, thiếu cơ chế phối hợp với cộng đồng để nâng cấp, thay thế các thiết bị hư hỏng, xuống cấp đã góp phần tạo điều kiện cho những rủi ro âm ỉ xảy ra. Khi tai nạn đã đến, hậu quả không chỉ nằm ở trách nhiệm cá nhân mà còn là sự cảnh tỉnh cho toàn hệ thống.
Bài học rút ra rõ ràng không thể xem nhẹ vai trò của việc đấu nối điện an toàn và phòng cháy chữa cháy tại hộ gia đình. Cần có các chiến dịch tuyên truyền mạnh mẽ hơn, phổ biến các kiến thức cơ bản về sử dụng điện đúng cách, nhận diện rủi ro từ dây dẫn cũ nát, từ ổ điện quá tải. Cùng với đó, chính quyền và ngành điện lực cần phối hợp kiểm tra định kỳ, xử lý nghiêm các hành vi tự ý đấu nối điện trái quy định, đồng thời hỗ trợ người dân cải tạo, sửa chữa hệ thống điện an toàn hơn.
Ngoài ra, thiết kế nhà ở cũng cần được nhìn nhận lại. Theo Điều 11 Nghị định 79/2014/NĐ-CP quy định về, công trình cao tầng phải có ít nhất hai lối thoát nạn và không sử dụng tầng trệt làm kho chứa vật liệu dễ cháy. Các tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy nên trở thành một phần bắt buộc trong việc cấp phép xây dựng, đặc biệt tại các đô thị lớn nơi mật độ dân cư cao. Bên cạnh đó, theo Điều 17 Nghị định 136/2020/NĐ-CP, trường hợp không có biện pháp phòng cháy theo quy định sẽ bị xử phạt hành chính và buộc khắc phục hậu quả. Tuy nhiên, tại nhiều khu dân cư cũ, việc giám sát và xử lý vi phạm vẫn còn lỏng lẻo.
Khoản 1 Điều 11 Nghị định 79/2014/NĐ-CP:
“Điều 11. Điều kiện an toàn về phòng cháy và chữa cháy đối với công trình cao tầng, nhà khung thép mái tôn
Công trình cao tầng, nhà khung thép mái tôn là cơ sở quy định tại Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định này, ngoài việc đáp ứng các điều kiện an toàn về phòng cháy và chữa cháy quy định tại Khoản 1 Điều 7 Nghị định này còn phải bảo đảm các điều kiện sau:
1. Đối với công trình cao tầng có chiều cao trên 09 tầng hoặc từ 25 m trở lên:
a) Kết cấu xây dựng của nhà phải có giới hạn chịu lửa phù hợp với tính chất sử dụng và chiều cao của nhà theo quy định của tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về phòng cháy và chữa cháy.
b) Tường, vách ngăn và trần treo của đường thoát nạn, lối thoát nạn, buồng thang thoát nạn, các gian phòng công cộng tập trung đông người không được sử dụng vật liệu trang trí nội thất, vật liệu cách âm, cách nhiệt là vật liệu dễ cháy.”
Điểm c Khoản 1 Điều 17 Nghị định 136/2020/NĐ-CP:
“Điều 17. Tạm đình chỉ, đình chỉ hoạt động của cơ sở, phương tiện giao thông cơ giới, hộ gia đình, cá nhân không bảo đảm an toàn về phòng cháy và chữa cháy
1. Các trường hợp bị tạm đình chỉ hoạt động:
c) Vi phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định về phòng cháy và chữa cháy:
3. Tăng cường giám sát, nâng cao nhận thức cộng đồng
Cải tạo hoặc thay đổi tính chất sử dụng của cơ sở, hạng mục thuộc cơ sở, hoán cải phương tiện giao thông cơ giới có yêu cầu đặc biệt về bảo đảm an toàn phòng cháy và chữa cháy quy định tại Phụ lục V ban hành kèm theo Nghị định này ảnh hưởng đến một trong các điều kiện an toàn phòng cháy và chữa cháy quy định tại điểm b, điểm c khoản 5 Điều 13 Nghị định này khi chưa có văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy của cơ quan Công an có thẩm quyền;
Đưa công trình, hạng mục công trình, phương tiện giao thông cơ giới có yêu cầu đặc biệt về bảo đảm an toàn phòng cháy và chữa cháy quy định tại Phụ lục V ban hành kèm theo Nghị định này vào hoạt động, sử dụng khi chưa có giấy chứng nhận thẩm duyệt hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy hoặc văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy đã được cơ quan Công an có thẩm quyền yêu cầu khắc phục bằng văn bản mà không thực hiện.”
Vụ hỏa hoạn đau lòng này là hồi chuông cảnh tỉnh, nhắc nhở chúng ta rằng chỉ một giây phút bất cẩn, sự chủ quan trong sinh hoạt thường ngày cũng có thể gây ra hậu quả thảm khốc. Không ai mong muốn tai nạn xảy ra, nhưng khi nó xảy ra rồi thì trách nhiệm và sự thay đổi cần phải bắt đầu ngay lập tức – từ mỗi cá nhân, mỗi hộ dân, đến chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý nhà nước.
4. Tổng đài tư vấn pháp luật qua điện thoại
Nếu quý khách hàng còn có thắc mắc hay câu hỏi nào cần được tư vấn từ luật sư. Quý khách vui lòng liên hệ vào số Hotline 0978 333 379 để được luật sư tư vấn. Trân trọng cảm ơn!
