Việc sản xuất và buôn bán hàng giả, đặc biệt trong lĩnh vực thực phẩm – nước uống, không chỉ là hành vi gian dối thương mại mà còn tiềm ẩn nguy cơ trực tiếp đối với sức khỏe cộng đồng. Mới đây, vụ việc nhóm đối tượng tại Hà Nội tổ chức sản xuất, tiêu thụ nước uống giả dưới nhãn hiệu LaVie đã gây bức xúc dư luận và đặt ra nhiều vấn đề pháp lý đáng chú ý. Từ việc thu gom vỏ bình thật, bơm nước máy, dán tem nhãn giả cho đến tổ chức tiêu thụ có hệ thống – hành vi này không chỉ xâm phạm nghiêm trọng quyền sở hữu công nghiệp của doanh nghiệp chính hãng mà còn vi phạm nghiêm trọng quy định của Bộ luật Hình sự.
Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết cấu thành tội phạm, khung hình phạt có thể áp dụng đối với các bị can theo Điều 193 Bộ luật Hình sự năm 2015, đồng thời đưa ra kiến nghị pháp lý dành cho doanh nghiệp trong việc phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi làm giả sản phẩm mang thương hiệu của mình. Đây là bài học cảnh tỉnh không chỉ cho các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm bảo vệ người tiêu dùng trong bối cảnh hàng giả ngày càng tinh vi.
1. Tóm tắt vụ việc
Theo thông tin từ Công an TP Hà Nội, nhóm đối tượng do Lê Văn Viết cầm đầu đã tổ chức cùng Phạm Tiến Hùng, Lê Thị Châm và Lý Quốc Khánh thu gom vỏ bình nước LaVie trôi nổi, sau đó bơm trực tiếp nước máy vào, dán tem nhãn giả và bán ra thị trường với giá khoảng 70.000 đồng/bình. Hành vi này được thực hiện tại xưởng sản xuất ở phường Long Biên, Hà Nội, với hệ thống máy móc gồm: máy khò, máy dập date, màng co nilon, tem nhãn giả và các loại hóa chất tẩy rửa.
Được biết, trung bình mỗi ngày, Lê Văn Viết và đồng bọn sản xuất và bán ra thị trường được 100 bình nước Lavie giả, giá mỗi bình nước sản xuất ra khoảng 10.000 đồng và được Viết bán ra với giá gần 70.000 đồng/bình.
Từ tháng 3 đến 1/10, Viết bán khoảng 20.000 bình nước Lavie giả cho người dân sử dụng trên địa bàn Hà Nội.
Cơ quan điều tra đã khởi tố 4 bị can gồm: Lê Văn Viết, Phạm Tiến Hùng, Lê Thị Châm và Lý Quốc Khánh về tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm” theo quy định tại Điều 193 Bộ luật Hình sự năm 2015.
2. Cấu thành tội phạm
Căn cứ Điều 193 Bộ luật Hình sự năm 2015, hành vi của các bị can trong vụ việc có dấu hiệu cấu thành tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm” với các yếu tố pháp lý như sau:
Về chủ thể của tội phạm: Là người có năng lực trách nhiệm hình sự và đủ 16 tuổi trở lên. Các bị can đều có đầy đủ năng lực nhận thức và điều khiển hành vi, do đó có thể chịu trách nhiệm hình sự về hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả.
Khách thể của tội phạm: Hành vi phạm tội xâm phạm đến trật tự quản lý kinh tế của Nhà nước, đồng thời xâm hại trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng, đe dọa sức khỏe cộng đồng và uy tín của doanh nghiệp có sản phẩm bị làm giả.
Mặt khách quan của tội phạm: Thể hiện ở hành vi sản xuất, chiết rót và buôn bán nước uống đóng bình giả, sử dụng vỏ bình, nhãn hiệu “LaVie” thật để chứa nước máy hoặc nước không đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, rồi đưa ra thị trường tiêu thụ như hàng thật. Hành vi thỏa mãn dấu hiệu của “hàng giả là thực phẩm” theo quy định tại khoản 7 Điều 3 Nghị định 98/2020/NĐ-CP.
Mặt chủ quan của tội phạm: Người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý trực tiếp, có tổ chức, nhận thức rõ hành vi sản xuất, buôn bán nước giả là vi phạm pháp luật nhưng vẫn thực hiện nhằm mục đích trục lợi bất chính. Mục đích vụ lợi thể hiện qua việc thu lợi từ chênh lệch giá bán giữa nước giả và nước chính hãng.
3. Đánh giá khả năng áp dụng khung hình phạt
Căn cứ tình tiết vụ án, hành vi của các bị can thuộc trường hợp phạm tội có tổ chức, mang tính chuyên nghiệp, quy mô lớn và thu lợi bất chính đáng kể, cụ thể:
Hành vi có tổ chức: Có sự phân công, chỉ đạo giữa các bị can (Lê Văn Viết chỉ đạo Hùng, Châm, Khánh thực hiện từng công đoạn sản xuất, vận chuyển, tiêu thụ).
Có tính chất chuyên nghiệp: Hành vi diễn ra liên tục, có xưởng sản xuất, máy móc, tem nhãn, kho chứa và phương tiện vận chuyển.
Số lượng hàng giả lớn: 20.000 bình nước giả tương đương giá trị hàng thật hàng tỷ đồng.
Thu lợi bất chính cao: Mỗi bình lời khoảng 60.000 đồng, tổng lợi bất chính ước tính khoảng 1,2 tỷ đồng.
Với các yếu tố trên, hành vi của các bị can có dấu hiệu thuộc khung quy định tại khoản 3 Điều 193 Bộ luật Hình sự năm 2015, cụ thể:
“ 3.[137] Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm:
a) Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá 500.000.000 đồng trở lên;
b) Thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng;”
Bên cạnh đó, các bị can cũng có thể bị xử phạt bổ sung theo khoản 5 Điều 193 Bộ luật Hình sự năm 2015:
“ 5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”
Như vậy, với tính chất có tổ chức, quy mô sản xuất lớn, số lượng hàng giả đáng kể và thu lợi bất chính khoảng 1,2 tỷ đồng, hành vi của các bị can có dấu hiệu cấu thành tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm” theo khoản 3 Điều 193 Bộ luật Hình sự năm 2015, với khung hình phạt từ 10 năm đến 15 năm tù, đồng thời có thể bị áp dụng thêm các hình phạt bổ sung theo quy định của pháp luật.
4. Kiến nghị đối với doanh nghiệp
Từ vụ việc trên có thể thấy, hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, đặc biệt là hàng giả là thực phẩm, nước uống đóng bình, không chỉ vi phạm nghiêm trọng quy định của pháp luật hình sự mà còn gây ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín thương hiệu, niềm tin người tiêu dùng và sức khỏe cộng đồng.
Do đó, các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh nước uống, thực phẩm cần:
Tăng cường kiểm soát chuỗi cung ứng, đặc biệt là khâu phân phối và thu hồi vỏ bao bì, tránh bị lợi dụng làm hàng giả;
Phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng trong công tác giám sát thị trường, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp, làm giả nhãn hiệu;
Ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc, tem chống hàng giả điện tử, nhằm giúp người tiêu dùng dễ dàng phân biệt sản phẩm chính hãng;
Nâng cao trách nhiệm xã hội, thường xuyên tuyên truyền về tác hại của việc sử dụng hàng giả, hàng kém chất lượng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và bảo đảm trật tự an toàn xã hội.
5. Tổng đài tư vấn pháp luật qua điện thoại
Nếu quý khách hàng còn có thắc mắc hay câu hỏi nào cần được tư vấn từ luật sư. Quý khách vui lòng liên hệ vào số Hotline 0978 333 379 để được luật sư tư vấn. Trân trọng cảm ơn!
