1. Thủ đoạn và tác hại tiềm ẩn của việc sản xuất cồn y tế giả
Cồn y tế là sản phẩm đặc biệt có liên quan đến sức khỏe con người, được sử dụng phổ biến trong khử khuẩn, sát trùng và phòng chống dịch bệnh. Việc sử dụng cồn không đạt chuẩn không những không mang lại tác dụng bảo vệ sức khỏe mà còn tiềm ẩn nguy cơ kích ứng da, nhiễm trùng vết thương, ngộ độc do chứa methanol hoặc ethanol công nghiệp. Đặc biệt, các loại cồn pha chế không đảm bảo có thể gây cháy nổ nếu không được bảo quản đúng cách, nhất là trong môi trường có trẻ em hoặc tại các cơ sở y tế, trường học.
2. Quy định pháp luật và chế tài xử lý
Theo quy định tại Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh hoặc vật tư y tế có thể bị xử phạt hình sự với mức phạt rất nghiêm khắc. Cụ thể, người vi phạm có thể bị phạt tù từ 02 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân, tùy theo số lượng, tính chất nguy hiểm của hàng giả, hậu quả xảy ra và tình tiết tăng nặng. Trường hợp hàng giả gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng, gây chết người, phạm tội có tổ chức hoặc tái phạm nguy hiểm, mức hình phạt có thể lên đến mức cao nhất.
Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định về tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm:
“1. Người nào sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:
a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp;
c) Tái phạm nguy hiểm;
d) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;
đ) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;
e) Buôn bán qua biên giới;
g) Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá từ 150.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
h) Thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
i) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
k) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm:
a) Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá 500.000.000 đồng trở lên;
b) Thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng;
c) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng;
d) Làm chết người;
đ) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Thu lợi bất chính 1.500.000.000 đồng trở lên;
b) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên;
c) Làm chết 02 người trở lên;
d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 122% trở lên.”
Bên cạnh trách nhiệm hình sự, người vi phạm còn có thể bị xử lý hành chính theo quy định tại Nghị định số 98/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Cụ thể, tại Điều 10 và Điều 11 của Nghị định này, cá nhân sản xuất hàng giả có thể bị phạt tiền từ 30 triệu đến 70 triệu đồng; tổ chức vi phạm có thể bị phạt gấp đôi. Ngoài ra, còn áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung như tịch thu toàn bộ tang vật, phương tiện vi phạm, buộc tiêu hủy hàng hóa giả mạo, đình chỉ hoạt động có thời hạn.
Điều 10 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP quy định về hành vi sản xuất hàng giả về giá trị sử dụng, công dụng
“1. Đối với hành vi sản xuất hàng giả về giá trị sử dụng, công dụng quy định tại điểm a, b, c và d khoản 7 Điều 3 Nghị định này, mức phạt tiền như sau:
a) Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá dưới 3.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp dưới 5.000.000 đồng;
b) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 3.000.000 đồng đến dưới 5.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 5.000.000 đồng đến dưới 10.000.000 đồng;
c) Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 5.000.000 đồng đến dưới 10.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 10.000.000 đồng đến dưới 20.000.000 đồng;
d) Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 10.000.000 đồng đến dưới 20.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 20.000.000 đồng đến dưới 30.000.000 đồng;
đ) Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 70.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 20.000.000 đồng đến dưới 30.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 30.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng;
e) Phạt tiền từ 70.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 30.000.000 đồng trở lên hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 50.000.000 đồng trở lên mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
2. Phạt tiền gấp hai lần các mức tiền phạt quy định tại khoản 1 Điều này đối với một trong các trường hợp hàng giả sau đây:
a) Là thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, chất bảo quản thực phẩm, thuốc, nguyên liệu làm thuốc mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
b) Là thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản, sản phẩm xử lý chất thải chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, giống vật nuôi;
c) Là mỹ phẩm, trang thiết bị y tế, chất tẩy rửa, hoá chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế, xi măng, sắt thép xây dựng, mũ bảo hiểm.”
Điều 11 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP quy định về Hành vi buôn bán hàng giả mạo nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa
“1. Đối với hành vi buôn bán hàng giả mạo nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa quy định tại điểm đ khoản 7 Điều 3 Nghị định này, mức phạt tiền như sau:
a) Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá dưới 3.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp dưới 5.000.000 đồng;
b) Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 3.000.000 đồng đến dưới 5.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 5.000.000 đồng đến dưới 10.000.000 đồng;
c) Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 5.000.000 đồng đến dưới 10.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 10.000.000 đồng đến dưới 20.000.000 đồng;
d) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 10.000.000 đồng đến dưới 20.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 20.000.000 đồng đến dưới 30.000.000 đồng;
đ) Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 20.000.000 đồng đến dưới 30.000.000 đồng hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 30.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng;
e) Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng trong trường hợp hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật có trị giá từ 30.000.000 đồng trở lên hoặc thu lợi bất hợp pháp từ 50.000.000 đồng trở lên mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
2. Phạt tiền gấp hai lần các mức tiền phạt quy định tại khoản 1 Điều này đối với hành vi nhập khẩu hàng giả hoặc hàng giả thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Là thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất bảo quản thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, thuốc, nguyên liệu làm thuốc mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
b) Là thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản, sản phẩm xử lý chất thải chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, giống vật nuôi;
c) Là mỹ phẩm, trang thiết bị y tế, chất tẩy rửa, hoá chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế, xi măng, sắt thép xây dựng, mũ bảo hiểm.”
3. Cảnh báo và khuyến nghị
Thực tế cho thấy, đường dây sản xuất cồn y tế giả vừa bị phát hiện đều hoạt động dưới vỏ bọc là xưởng sản xuất hóa chất, kho gia dụng hoặc hộ kinh doanh nhỏ lẻ, khiến việc kiểm tra và phát hiện gặp nhiều khó khăn. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc siết chặt công tác quản lý thị trường, đặc biệt đối với các mặt hàng liên quan đến sức khỏe con người. Các lực lượng chức năng cần tăng cường thanh tra định kỳ, kiểm tra đột xuất và ứng dụng công nghệ để theo dõi, truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Tuy nhiên, để phòng ngừa tận gốc, không thể chỉ trông chờ vào lực lượng chức năng mà còn cần sự cảnh giác và trách nhiệm từ phía người tiêu dùng. Người dân nên mua cồn y tế tại các hiệu thuốc, siêu thị uy tín, kiểm tra kỹ bao bì, hạn sử dụng, mã vạch, xuất xứ rõ ràng và không nên ham rẻ mà mua hàng trôi nổi, không có nhãn hiệu. Khi phát hiện nghi ngờ sản phẩm giả, cần báo ngay cho cơ quan quản lý thị trường hoặc công an địa phương để kịp thời xử lý.
Việc triệt phá thành công đường dây sản xuất cồn y tế giả là một hồi chuông cảnh báo về tình trạng sản xuất, buôn bán hàng giả trong lĩnh vực y tế đang có xu hướng gia tăng và biến tướng tinh vi hơn. Không chỉ là hành vi trục lợi bất chính, hành vi này còn đẩy cộng đồng vào nguy cơ mất an toàn nghiêm trọng. Việc xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật, kết hợp với tăng cường tuyên truyền, nâng cao ý thức người dân sẽ là chìa khóa để ngăn chặn hiệu quả vấn nạn hàng giả, hàng kém chất lượng, bảo vệ sức khỏe và quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.
4. Tổng đài tư vấn pháp luật qua điện thoại
Nếu quý khách hàng còn có thắc mắc hay câu hỏi nào cần được tư vấn từ luật sư. Quý khách vui lòng liên hệ vào số Hotline 0978 333 379 để được luật sư tư vấn. Trân trọng cảm ơn!
