1. Đối tượng được pháp luật bảo vệ với tư cách là người tiêu dùng dễ bị tổn thương?
Trong xã hội hiện đại, quyền lợi của người tiêu dùng ngày càng được quan tâm và bảo vệ một cách toàn diện hơn. Tuy nhiên, không phải tất cả người tiêu dùng đều có khả năng ngang nhau trong việc tiếp cận thông tin, lựa chọn sản phẩm hoặc tự bảo vệ quyền lợi của mình khi xảy ra tranh chấp. Đối tượng người tiêu dùng dễ bị tổn thương là một nhóm cần được quan tâm đặc biệt và có những chính sách bảo vệ riêng theo quy định của pháp luật.
Theo Điều 8 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 quy định về đối tượng được pháp luật bảo vệ với tư cách là người tiêu dùng dễ bị tổn thương như sau:
Người tiêu dùng dễ bị tổn thương là người tiêu dùng có khả năng chịu nhiều tác động bất lợi về tiếp cận thông tin, sức khỏe, tài sản, giải quyết tranh chấp tại thời điểm mua hoặc sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, bao gồm:
– Người cao tuổi theo quy định của pháp luật về người cao tuổi.
– Người khuyết tật theo quy định của pháp luật về người khuyết tật.
– Trẻ em theo quy định của pháp luật về trẻ em.
– Người dân tộc thiểu số; người sinh sống tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật.
– Phụ nữ đang mang thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổi.
– Người bị bệnh hiểm nghèo theo quy định của pháp luật.
– Thành viên hộ nghèo theo quy định của pháp luật.
2. Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh trong giao dịch với người tiêu dùng dễ bị tổn thương
Theo Khoản 3 Điều 8 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023, khi giao dịch với người tiêu dùng dễ bị tổn thương, tổ chức, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm sau đây:
– Bảo đảm việc thực hiện quyền của người tiêu dùng dễ bị tổn thương trong quá trình mua bán sản phẩm, hàng hóa, cung cấp dịch vụ theo quy định của pháp luật.
– Áp dụng cơ chế giải quyết khiếu nại, tranh chấp theo quy định của pháp luật phù hợp với từng đối tượng người tiêu dùng dễ bị tổn thương.
– Không được từ chối giải quyết yêu cầu được bảo vệ của người tiêu dùng dễ bị tổn thương quy định tại điểm c khoản 2 Điều này do khác biệt về tiếng nói, chữ viết, phong tục, tập quán.7
– Chống kỳ thị, phân biệt đối xử, lợi dụng yếu tố dễ bị tổn thương để xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng trong quá trình thực hiện giao dịch.
– Xây dựng, ban hành trình tự, thủ tục, phương thức hoặc biện pháp phù hợp với từng đối tượng người tiêu dùng dễ bị tổn thương để bảo đảm quyền khiếu nại, yêu cầu giải quyết tranh chấp và các quyền khác của người tiêu dùng dễ bị tổn thương.
– Xây dựng, cập nhật, công khai cho người tiêu dùng dễ bị tổn thương các nội dung quy định tại khoản này theo hình thức niêm yết tại trụ sở, địa điểm kinh doanh hoặc đăng tải trên trang thông tin điện tử, phần mềm ứng dụng (nếu có) và đào tạo, tập huấn cho người lao động của mình về các nội dung đó.
– Trách nhiệm quy định tại điểm này không bắt buộc áp dụng đối với cá nhân hoạt động thương mại độc lập, thường xuyên, không phải đăng ký kinh doanh; doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp doanh nghiệp đó thực hiện giao dịch quy định tại Chương III của Luật này.
– Trách nhiệm khác theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
Tổ chức, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm chủ động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dễ bị tổn thương bằng cách bảo đảm quyền lợi, không phân biệt đối xử và xây dựng cơ chế phù hợp trong quá trình giao dịch. Đây là yêu cầu bắt buộc nhằm tạo ra môi trường tiêu dùng công bằng và an toàn cho mọi đối tượng.
3. Cơ chế bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dễ bị tổn thương theo quy định pháp luật
Theo Khoản 2 Điều 8 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023, việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dễ bị tổn thương được thực hiện như sau:
– Người tiêu dùng dễ bị tổn thương được bảo đảm các quyền của người tiêu dùng theo quy định của Luật này và các quyền, chính sách ưu tiên theo quy định khác của pháp luật có liên quan.
– Tổ chức, cá nhân kinh doanh chủ động, tự chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện quy định tại khoản 3 Điều này.
– Khi người tiêu dùng dễ bị tổn thương có yêu cầu được bảo vệ kèm theo chứng cứ, tài liệu chứng minh mình là người tiêu dùng dễ bị tổn thương và về việc quyền lợi của mình bị xâm phạm, tổ chức, cá nhân kinh doanh phải ưu tiên tiếp nhận, xử lý và không chuyển yêu cầu của người tiêu dùng cho bên thứ ba giải quyết, trừ trường hợp bên thứ ba đó có nghĩa vụ liên quan. Trường hợp từ chối giải quyết yêu cầu của người tiêu dùng dễ bị tổn thương, tổ chức, cá nhân kinh doanh phải trả lời bằng văn bản, trong đó nêu rõ căn cứ pháp lý và sự không phù hợp với nội dung chính sách đã công bố theo quy định tại khoản 3 Điều này.
– Tổ chức, cá nhân kinh doanh phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật về dân sự cho người tiêu dùng dễ bị tổn thương trong trường hợp chậm, từ chối ưu tiên hoặc từ chối tiếp nhận, xử lý yêu cầu của người tiêu dùng theo quy định tại điểm c khoản này.
– Cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức xã hội bảo đảm ưu tiên tiếp nhận, xử lý yêu cầu của người tiêu dùng dễ bị tổn thương và hướng dẫn người tiêu dùng dễ bị tổn thương cung cấp các chứng cứ, tài liệu về việc quyền lợi của mình bị xâm phạm.
– Cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức xã hội có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm đối với tổ chức, cá nhân kinh doanh trong quá trình tổ chức thực hiện trách nhiệm quy định tại khoản 3 Điều này phù hợp với thẩm quyền theo quy định của pháp luật.
Việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dễ bị tổn thương theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 không chỉ dừng lại ở việc thừa nhận các quyền ưu tiên, mà còn đặt ra trách nhiệm rõ ràng đối với tổ chức, cá nhân kinh doanh và cơ quan quản lý nhà nước. Các chủ thể liên quan phải chủ động tiếp nhận, xử lý yêu cầu, không được từ chối hoặc chậm trễ một cách vô lý, đồng thời chịu trách nhiệm bồi thường nếu gây thiệt hại. Quy định này thể hiện sự quan tâm thiết thực của pháp luật đối với những nhóm người tiêu dùng yếu thế trong xã hội.
4. Hành vi sử dụng vũ lực để ép buộc người tiêu dùng mua hàng có phù hợp với quy định pháp luật không?
Theo điểm c Khoản 1 Điều 10 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 quy định về tổ chức, cá nhân kinh doanh trong bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng bị nghiêm cấm như sau: Ép buộc người tiêu dùng mua sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ trái với ý muốn của người tiêu dùng thông qua việc thực hiện hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc hành vi khác có tính chất tương tự.
Cá nhân dùng vũ lực ép buộc người tiêu dùng mua sản phẩm trái với ý muốn của người tiêu dùng là một trong những hành vi bị nghiêm cấm trong bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Hành vi dùng vũ lực hoặc các biện pháp mang tính cưỡng ép nhằm buộc người tiêu dùng mua sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ trái với ý muốn không chỉ vi phạm đạo đức kinh doanh mà còn là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm.
5. Tổng đài tư vấn pháp luật
Nếu quý khách hàng còn có thắc mắc hay câu hỏi nào cần được tư vấn từ luật sư. Quý khách vui lòng liên hệ vào số Hotline 0978 333 379 để được luật sư tư vấn. Trân trọng cảm ơn!
