1. Xyanua là gì?
Xyanua (cyanide) là một hợp chất hóa học chứa ion xyanua (CN⁻). Nó là một chất độc cực mạnh, có thể gây ra ngộ độc nghiêm trọng và tử vong nếu tiếp xúc hoặc tiêu thụ. Căn cứ theo Chương I Quy trình công nghệ tiêu hủy hoặc tái sử dụng chất độc Xyanua ban hành kèm theo Quyết định 1971/1999/QĐ-BKHCNMT quy định như sau:
“Axit xyanhydric và các muối xyanua tan của nó là chất độc rất mạnh, chỉ cần lượng chừng 50 mg là có thể giết chết một người. Tuy nhiên các muối kim loại của Axit xyanhydric lại có vai trò rất lớn trong nhiều ngành công nghiệp:
– Công nghiệp mạ vàng, bạc, đồng hoặc các kim loại khác.
– Công nghiệp khai thác vàng-lấy vàng bằng phương pháp xyanua hoá.
– Công nghiệp sản xuất các pigmen mầu dùng cho ngành công nghiệp sơn, bột vẽ, dệt nhuộm cần các muối xyanua làm nguyên liệu.
– Công nghiệp sản xuất thuốc trừ sâu: xyanit canxi để diệt rệp và côn trùng trong nhà ở.
Trong y dược, axit xyanhydric được dùng ở dạng muối như Hg(CN)2 hay ở thể kết hợp như nước anh đào với tỷ lệ 1% HCN.
Xyanua là một chất loại cực độc nhưng nó lại được sử dụng phổ biến trong sản xuất, vì vậy nếu không có những quy chế chặt chẽ và có tính khả thi trong các khâu nhập khẩu, lưu thông phân phối, bảo quản, sử dụng và kiểm soát ô nhiễm, xyanua có thể gây tác hại lớn cho môi trường và sức khoẻ con người.”
2. Có được bán Xyanua trên thị trường không?
Căn cứ vào Điều 18 và Phụ lục III ban hành theo Nghi quyết 113/2017/NĐ-CP thì xyanua không thuộc danh mục hóa chất bị cấm kinh doanh trên thị trường.
Điều 18 Nghị quyết 113/2017/NĐ-CP:
“1. Danh mục hóa chất cấm được ban hành tại Phụ lục III kèm theo Nghị định này.
- Trong trường hợp đặc biệt để phục vụ mục đích nghiên cứu khoa học, bảo đảm quốc phòng, an ninh, phòng, chống dịch bệnh, việc sản xuất, nhập khẩu, sử dụng hóa chất cấm thực hiện theo quy định tại Điều 19 của Luật hóa chất và quy định của Chính phủ.”
Cá nhân, tổ chức muốn mua bán, kinh doanh xyanua thì cần tuân thủ các quy định tại Luật hóa chất 2007, Nghị quyết 113/2017/NĐ-CP và các văn bản pháp luật có liên quan.
3. Định tội danh đối với hành vi mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất độc để thực hiện tội phạm
3.1. Cơ sở pháp lý định tội danh cho các hành vi mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất độc để thực hiện tội phạm
Hành vi mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng trái phép chất độc nói chung, chất độc xyanua nói riêng trái phép là có dấu hiệu của các tội được quy định tại Điều 311 BLHS năm 2015 – Tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc mua bán trái phép chất cháy, chất độc; Điều 312 BLHS năm 2015 – Tội vi phạm quy định về quản lý chất cháy, chất độc.
Căn cứ vào hành vi tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc mua bán trái phép chất độc Xyanua có thể có dấu hiệu của các tội phạm được quy định tại khoản 1 Điều 311 BLHS 2015 được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 113 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 : “Người nào sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép chất cháy, chất độc, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.” và khoản 1 Điều 312 BLHS 2015 được sửa đổi bởi khoản 1 Điều 114 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017:
“Người nào vi phạm quy định về quản lý việc sản xuất, trang bị, sử dụng, bảo quản, lưu giữ, vận chuyển hoặc mua bán chất cháy, chất độc thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Làm chết 01 người hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.”
Theo hướng dẫn tại Công văn số 233/TANDTC ngày 01/10/2019 của Tòa án nhân dân tối cao về xử lý trường hợp người thực hiện một hoặc nhiều hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm của nhiều tội thì trường hợp người thực hiện nhiều hành vi (chuỗi hành vi) một cách liên tục kế tiếp nhau về mặt thời gian, trong đó hành vi trước là tiền đề, điều kiện để thực hiện hành vi sau thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về nhiều tội tương ứng với từng hành vi, nếu mỗi hành vi đó đủ yếu tố cấu thành tội phạm.
Như vậy, hành vi mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng trái phép chất độc nói chung, xyanua nói riêng để thực hiện tội phạm là cấu thành tội phạm độc lập được quy định tại Điều 311 BLHS 2015.
3.2. Xử phạt vi phạm hành chính với hành vi mua bán xyanua
Căn cứ theo Điều 21 Nghị định 71/2019/NĐ-CP quy định như sau:
“1. Phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau:
a) Phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất độc không có xác nhận của bên mua hoặc bên bán;
b) Không có đầy đủ các thông tin theo quy định đối với mỗi Phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất độc: Tên hóa chất, số lượng hóa chất, mục đích sử dụng; tên, chữ ký của người mua hoặc người bán; địa chỉ, số Giấy chứng minh nhân dân của người đại diện bên mua hoặc bên bán; ngày giao hàng.
2. Phạt tiền từ 300.000 đồng đến 500.000 đồng đối với hành vi không lưu giữ mỗi Phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất độc theo quy định đối với hóa chất độc.
3. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi mua bán hóa chất độc không có Phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất độc.”
Theo đó, hành vi người bán xyanua thực hiện kiểm soát phiếu mua, bán hóa chất độc không đúng quy định của pháp luật thì có thể bị phạt tiền từ 100.000 đồng đến 1.000.000 đồng tùy vào mức độ vi phạm nêu trên.
3.3. Định tội với hành vi sử dụng xyanua để thực hiện hành vi giết người
Căn cứ theo Điều 123 BLHS 2015 quy định như sau:
“1. Người nào giết người thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:
a) Giết 02 người trở lên;
b) Giết người dưới 16 tuổi;
c) Giết phụ nữ mà biết là có thai;
d) Giết người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân;
đ) Giết ông, bà, cha, mẹ, người nuôi dưỡng, thầy giáo, cô giáo của mình;
e) Giết người mà liền trước đó hoặc ngay sau đó lại thực hiện một tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng;
g) Để thực hiện hoặc che giấu tội phạm khác;
h) Để lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân;
i) Thực hiện tội phạm một cách man rợ;
k) Bằng cách lợi dụng nghề nghiệp;
l) Bằng phương pháp có khả năng làm chết nhiều người;
m) Thuê giết người hoặc giết người thuê;
n) Có tính chất côn đồ;
o) Có tổ chức;
p) Tái phạm nguy hiểm;
q) Vì động cơ đê hèn.
2. Phạm tội không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.
3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
4. Người phạm tội còn có thể bị cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm, phạt quản chế hoặc cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm.”
Như vậy, giết người bằng chất độc xyanua (giết 02 người trở lên) có thể bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.
Bên cạnh đó, người phạm tội còn có thể bị cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm, phạt quản chế hoặc cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm.
4. Tổng đài tư vấn pháp lý
Nếu quý khách hàng còn có thắc mắc hay câu hỏi nào cần được tư vấn từ luật sư. Quý khách vui lòng liên hệ vào số Hotline 0978 333 379 để được luật sư tư vấn. Trân trọng cảm ơn!
