1. Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân là gì?
Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, thường được biết đến với tên gọi giấy xác nhận độc thân, là văn bản pháp lý do cơ quan hộ tịch có thẩm quyền cấp. Văn bản này chính thức ghi nhận tình trạng hôn nhân của một cá nhân tại thời điểm cấp, như đang độc thân (bao gồm cả trường hợp chưa từng kết hôn, đã ly hôn hoặc vợ/chồng đã qua đời), và thường được sử dụng cho mục đích đăng ký kết hôn, bán tài sản.
Đây là một giấy tờ thiết yếu, cung cấp bằng chứng xác thực về tình trạng hôn nhân, đảm bảo tính pháp lý. Với giấy tờ này, cá nhân có thể tự tin tiến đến hôn nhân và thực hiện các thủ tục hành chính, pháp lý liên quan đến quan hệ gia đình một cách thuận lợi.
2. Thẩm quyền và thủ tục cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân
2.1: Thẩm quyền cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân
Điều 21 Nghị định 123/2015/NĐ-CP của Chính phủ về việc quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Hộ tịch quy định như sau:
“Điều 21. Thẩm quyền cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân
1. Ủy ban nhân dân cấp xã, nơi thường trú của công dân Việt Nam thực hiện việc cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.
Trường hợp công dân Việt Nam không có nơi thường trú, nhưng có đăng ký tạm trú theo quy định của pháp luật về cư trú thì Ủy ban nhân dân cấp xã, nơi người đó đăng ký tạm trú cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.”
Theo đó, trường hợp công dân có đăng ký thường trú thì sẽ xin cấp tại UBND xã nơi thường trú hoặc nơi tạm trú trong trường hợp không có nơi thường trú theo quy định pháp luật về cư trú.
2.2: Thủ tục cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân
Thủ tục cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân theo quy định tại Điều 22 Nghị định 123/2015/NĐ-CP của Chính phủ về việc quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Hộ tịch được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 07/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung các Nghị định trong lĩnh vực hộ tịch, quốc tịch, chứng thực quy định như sau:
“Điều 22. Thủ tục cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân:
1. Người yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân nộp Tờ khai theo mẫu quy định. Trường hợp yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân nhằm mục đích kết hôn thì người yêu cầu phải đáp ứng đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình.
2. Trường hợp người yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân đã có vợ hoặc chồng nhưng đã ly hôn hoặc người vợ hoặc chồng đã chết thì phải xuất trình hoặc nộp giấy tờ hợp lệ để chứng minh; nếu thuộc trường hợp quy định tại Khoản 2 Điều 37 của Nghị định này thì nộp bản sao trích lục hộ tịch tương ứng.
3. Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, công chức tư pháp – hộ tịch kiểm tra, xác minh tình trạng hôn nhân của người có yêu cầu. Nếu người yêu cầu có đủ điều kiện, việc cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân là phù hợp quy định pháp luật thì công chức tư pháp – hộ tịch trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân ký cấp 01 bản Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân cho người có yêu cầu. Nội dung Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân phải ghi đúng tình trạng hôn nhân của người có yêu cầu và mục đích sử dụng Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.
4. Trường hợp người yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân đã từng đăng ký thường trú tại nhiều nơi khác nhau, người yêu cầu cung cấp các giấy tờ chứng minh tình trạng hôn nhân tại nơi thường trú trước đây (nếu có). Trên cơ sở các thông tin được cung cấp, cơ quan đăng ký hộ tịch tra cứu thông tin về tình trạng hôn nhân của người yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh thông qua kết nối với Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Trường hợp không tra cứu được do chưa có thông tin trong Cơ sở dữ liệu thì cơ quan đăng ký hộ tịch phối hợp với các cơ quan có liên quan thực hiện việc xác minh. Thời hạn, phương thức gửi yêu cầu xác minh thực hiện theo quy định tại khoản 5 Điều 3 của Nghị định này.
5. Ngay trong ngày nhận được văn bản trả lời, nếu thấy đủ cơ sở, Ủy ban nhân dân cấp xã cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân cho người yêu cầu theo quy định tại Khoản 3 Điều này.
6. Trường hợp cá nhân yêu cầu cấp lại Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân để sử dụng vào mục đích khác hoặc do Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân đã hết thời hạn sử dụng theo quy định tại Điều 23 của Nghị định này, thì phải nộp lại Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân đã được cấp trước đó.”
Theo đó, để được cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, công dân cần phải nộp tờ khai theo mẫu quy định tại cơ quan cấp. Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân. Lưu ý, tùy theo tình trạng hôn nhân, nếu thuộc các trường hợp cần phải bổ sung thêm các giấy tờ, hồ sơ theo quy định trên thì công dân cần chuẩn bị và nộp kèm theo tờ khai đề nghị cấp theo quy định trên.
3. Có cần xuất trình giấy xác nhận tình trạng hôn nhân khi thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn?
Cơ quan đăng ký hộ tịch sẽ kiểm tra tình trạng hôn nhân của người đăng ký kết hôn trên hệ thống dữ liệu mà không cần yêu cầu người dân xuất trình giấy xác nhận tình trạng hôn nhân (xác nhận độc thân) kể từ ngày 09/01/2025.
Căn cứ Nghị định số 07/2025/NĐ-CP ngày 09/01/2025 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định trong lĩnh vực hộ tịch, quốc tịch, chứng thực có hiệu lực kể từ ngày ban hành.
Theo đó, Đối với yêu cầu đăng ký kết hôn, quy định tại điểm c Khoản 3 Điều 2 Nghị định 07/2025/NĐ-CP, cơ quan đăng ký hộ tịch có trách nhiệm tra cứu thông tin về tình trạng hôn nhân của người yêu cầu đăng ký kết hôn trên hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh thông qua kết nối với Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Trường hợp không tra cứu được tình trạng hôn nhân do chưa có thông tin trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, thì cơ quan đăng ký hộ tịch đề nghị UBND cấp xã nơi người yêu cầu thường trú/nơi đã đăng ký kết hôn xác minh, cung cấp thông tin. Trong thời hạn ba ngày làm việc kể từ ngày nhận được yêu cầu xác minh, UBND cấp xã nơi nhận được đề nghị xác minh có trách nhiệm kiểm tra, xác minh và gửi kết quả về tình trạng hôn nhân của người đó.
Ngay sau khi nghị định được ban hành, Bộ Tư pháp đã ban hành công văn số 481/BTP-HTQTCT ngày 04/02/2025 về việc triển khai thực hiện các quy định của Nghị định số 07/2025/NĐ-CP gửi UBND các tỉnh và thành phố. Theo đó, Bộ Tư pháp đề nghị khi tiếp nhận yêu cầu đăng ký kết hôn, cơ quan đăng ký hộ tịch không yêu cầu nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, trích lục ghi chú ly hôn đối với công dân Việt Nam.Việc này nhằm để tiếp nhận, giải quyết các thủ tục đăng ký khai sinh, đăng ký kết hôn, xác nhận tình trạng hôn nhân đúng quy định.
Vì vậy, kể từ ngày 09/01/2025, khi thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn công dân không cần xuất trình giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.
