1. Tại sao cần bảo vệ nhãn hiệu và bản quyền trên sàn TMĐT?
Trong môi trường kinh doanh trực tuyến, các hành vi vi phạm SHTT diễn ra rất phức tạp và khó kiểm soát. Báo cáo của nhiều sàn TMĐT lớn cho thấy số lượng khiếu nại về hàng giả, hàng nhái, vi phạm nhãn hiệu và sao chép nội dung ngày càng tăng. Việc không bảo vệ nhãn hiệu và bản quyền kịp thời có thể dẫn đến nhiều hệ lụy:
- Mất doanh thu và thị phần: Hàng giả, hàng nhái bán tràn lan làm giảm sức cạnh tranh của sản phẩm chính hãng.
- Thiệt hại uy tín thương hiệu: Sản phẩm kém chất lượng mang nhãn hiệu của doanh nghiệp có thể làm mất niềm tin của khách hàng.
- Phát sinh chi phí: Doanh nghiệp phải tốn kém chi phí và thời gian để giải quyết các tranh chấp pháp lý.
Trong thương mại điện tử, việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ là bắt buộc để bảo đảm quyền độc quyền nhãn hiệu và quyền tác giả. Vi phạm như hàng giả, hàng nhái, sao chép nội dung gây thiệt hại kinh tế, mất uy tín thương hiệu và phát sinh tranh chấp pháp lý. Do đó, doanh nghiệp cần thực hiện các biện pháp bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, bao gồm khiếu nại, yêu cầu gỡ bỏ sản phẩm vi phạm và khởi kiện để duy trì quyền lợi hợp pháp.
2. Cơ sở pháp lý để bảo vệ nhãn hiệu trên sàn TMĐT?
Việc bảo vệ nhãn hiệu trên sàn thương mại điện tử đòi hỏi phải dựa trên cơ sở pháp lý vững chắc, bao gồm quyền sở hữu công nghiệp đã được đăng ký hợp pháp và các quy định về xử lý vi phạm. Chủ sở hữu nhãn hiệu có thể tận dụng văn bằng bảo hộ, gian hàng chính hãng và quyền yêu cầu gỡ bỏ sản phẩm vi phạm theo các quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2009, 2019, 2022), Nghị định 85/2021/NĐ-CP và Thông tư 47/2014/TT-BCT, nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp và duy trì uy tín thương hiệu trên môi trường kinh doanh trực tuyến.
Để bảo vệ nhãn hiệu một cách hiệu quả, việc đăng ký bảo hộ là bước đi then chốt.
- Đăng ký nhãn hiệu: Theo Điều 6 và Điều 86 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2009, 2019, 2022), quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu chỉ được xác lập dựa trên quyết định cấp văn bằng bảo hộ của Cục Sở hữu trí tuệ. Khi đã có Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu, doanh nghiệp có đủ cơ sở pháp lý để yêu cầu các sàn TMĐT gỡ bỏ sản phẩm vi phạm.
- Yêu cầu xử lý vi phạm: Khi phát hiện nhãn hiệu của mình bị vi phạm, chủ sở hữu có thể gửi yêu cầu gỡ bỏ tới sàn TMĐT. Hành vi này được hỗ trợ bởi pháp luật, theo khoản 11, Điều 30, Nghị định 85/2021/NĐ-CP và khoản 3, Điều 12, Thông tư 47/2014/TT-BCT, các sàn TMĐT có trách nhiệm rà soát và gỡ bỏ các sản phẩm vi phạm khi nhận được thông báo hợp lệ từ chủ sở hữu.
- Yêu cầu xử lý vi phạm: Khi phát hiện nhãn hiệu của mình bị vi phạm, chủ sở hữu có thể gửi yêu cầu gỡ bỏ tới sàn TMĐT. Hành vi này được hỗ trợ bởi pháp luật, theo khoản 11, Điều 30, Nghị định 85/2021/NĐ-CP và khoản 3, Điều 12, Thông tư 47/2014/TT-BCT, các sàn TMĐT có trách nhiệm rà soát và gỡ bỏ các sản phẩm vi phạm khi nhận được thông báo hợp lệ từ chủ sở hữu.
- Đăng ký gian hàng chính hãng: Việc đăng ký và kinh doanh trên các gian hàng chính hãng (Mall/Store chính hãng) là một biện pháp hữu hiệu. Các sàn như Lazada, Shopee, Tiki đều yêu cầu doanh nghiệp cung cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu để xác minh quyền sở hữu, tạo lớp bảo vệ vững chắc và niềm tin cho người tiêu dùng.
3. Các biện pháp bảo vệ bản quyền (quyền tác giả) khi kinh doanh trực tuyến?
Bản quyền bảo hộ các tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học. Trong TMĐT, bản quyền thường liên quan đến hình ảnh, video sản phẩm, nội dung mô tả, và thiết kế website.
- Bảo hộ tự động: Theo khoản 1, Điều 6, Luật Sở hữu trí tuệ, quyền tác giả phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định mà không cần đăng ký.
- Đăng ký bản quyền: Mặc dù quyền tác giả được bảo hộ tự động, việc đăng ký tại Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) theo Điều 49 Luật Sở hữu trí tuệ sẽ cung cấp bằng chứng pháp lý hữu hiệu khi có tranh chấp.
- Ngăn chặn hành vi sao chép: Hành vi sao chép nội dung, hình ảnh sản phẩm là vi phạm khoản 1, Điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ. Doanh nghiệp có thể sử dụng các biện pháp kỹ thuật như đóng dấu bản quyền (watermark) trên hình ảnh, và báo cáo vi phạm theo cơ chế của sàn để yêu cầu gỡ bỏ.
Trong thương mại điện tử, bản quyền bảo vệ các tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học, bao gồm hình ảnh, video, nội dung mô tả và thiết kế website. Quyền tác giả phát sinh tự động kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và thể hiện dưới hình thức vật chất (Điều 6, Luật Sở hữu trí tuệ), nhưng việc đăng ký bản quyền tại Cục Bản quyền tác giả (Điều 49, Luật Sở hữu trí tuệ) cung cấp bằng chứng pháp lý vững chắc khi xảy ra tranh chấp. Để ngăn chặn sao chép trái phép, doanh nghiệp có thể áp dụng biện pháp kỹ thuật như đóng dấu bản quyền (watermark) và thực hiện khiếu nại, yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm thông qua cơ chế của sàn TMĐT, đảm bảo quyền lợi hợp pháp và bảo vệ uy tín thương hiệu.
4. Trách nhiệm của sàn TMĐT trong việc xử lý vi phạm SHTT?
Để đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh, các sàn TMĐT có trách nhiệm pháp lý rõ ràng trong việc bảo vệ SHTT.
Trách nhiệm của sàn TMĐT: Theo khoản 11, Điều 30, Nghị định 85/2021/NĐ-CP và Điều 10, Thông tư 47/2014/TT-BCT, các sàn TMĐT phải:
- Xây dựng và công khai cơ chế tiếp nhận, xử lý khiếu nại liên quan đến SHTT.
- nhận thông báo vi phạm từ chủ sở hữu quyền SHTT và gỡ bỏ sản phẩm vi phạm trong thời gian quy định.
- Cung cấp thông tin của người bán vi phạm cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền khi được yêu cầu.
Như vậy, để bảo vệ nhãn hiệu và bản quyền trên sàn TMĐT, doanh nghiệp cần chủ động đăng ký bảo hộ, xây dựng gian hàng chính hãng, và sử dụng các công cụ báo cáo vi phạm được cung cấp bởi sàn. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp bảo vệ tài sản trí tuệ mà còn tạo dựng uy tín và sự tin tưởng lâu dài với khách hàng.
5. Tổng đài tư vấn pháp luật qua điện thoại
Nếu quý khách hàng còn có thắc mắc hay câu hỏi nào cần được tư vấn từ luật sư. Quý khách vui lòng liên hệ vào số Hotline 0978 333 379 để được luật sư tư vấn. Trân trọng cảm ơn!
