Từ tháng 11, nhiều quy định pháp luật quan trọng bắt đầu có hiệu lực, tác động sâu rộng đến người dân, doanh nghiệp và hệ thống ngân hàng. Điểm nhấn là việc đơn giản hóa thủ tục hành chính qua ứng dụng VNeID, siết chặt quản lý Bảo hiểm xã hội (BHXH), quy định mới về giao nhận vàng miếng, và chính sách nhân đạo liên quan đến án tử hình.
1. Không cần xuất trình giấy tờ đã có trên VNeID
Bắt đầu từ ngày 1/11, theo Nghị định 280/2025, người dân sẽ chính thức được hưởng lợi từ chính sách số hóa thủ tục hành chính khi không còn bắt buộc phải xuất trình các giấy tờ đã có thông tin trên ứng dụng VNeID hoặc các cơ sở dữ liệu quốc gia khác.
Nghị định quy định rõ ràng rằng, trong trường hợp cơ quan Nhà nước có thể khai thác được thông tin từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hoặc các hệ thống dữ liệu sẵn có, họ phải ưu tiên sử dụng nguồn dữ liệu đó thay vì yêu cầu người dân nộp bản chính, bản sao từ sổ gốc hoặc bản sao có chứng thực.
Việc mở rộng thẩm quyền chứng thực cũng là một điểm mới quan trọng: diện chủ thể có thẩm quyền được mở rộng thêm người được ủy quyền hoặc phân công làm nhiệm vụ chứng thực, bên cạnh chủ tịch UBND xã, phường, công chứng viên và viên chức ngoại giao, lãnh sự.
Đặc biệt, Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền chứng thực rộng rãi hơn, bao gồm cả bản sao từ bản chính giấy tờ do cơ quan, tổ chức nước ngoài cấp, chứng thực chữ ký trong các giấy tờ văn bản, và các giao dịch quan trọng liên quan đến bất động sản, quyền sử dụng đất, di chúc, hay phân chia di sản là tài sản.
2. Siết chặt trách nhiệm BHXH: Nộp chậm quá 60 ngày coi là trốn đóng
Kể từ ngày 30/11, Nghị định 274/2025 sẽ chính thức siết chặt quy định về trách nhiệm đóng Bảo hiểm xã hội bắt buộc và Bảo hiểm thất nghiệp, trong đó hành vi trốn đóng được định nghĩa và phân loại cụ thể hơn.
Về cơ bản, một doanh nghiệp sẽ bị coi là trốn đóng nếu chậm nộp BHXH quá 60 ngày kể từ ngày hết hạn, được áp dụng trong ba trường hợp cụ thể:
Thứ nhất, người sử dụng lao động chưa đăng ký tham gia bảo hiểm cho người lao động sau 60 ngày;
Thứ hai, cố tình đăng ký mức tiền lương làm căn cứ đóng thấp hơn mức thực tế;
Thứ ba, chậm đóng dù đã được cơ quan bảo hiểm đôn đốc.
Trong trường hợp được đôn đốc, nếu văn bản được gửi trong vòng 45 ngày kể từ khi hết hạn đóng mà doanh nghiệp vẫn không nộp sau 60 ngày, hành vi sẽ bị chuyển thành trốn đóng từ ngày thứ 61. Khi bị xác định trốn đóng, doanh nghiệp không chỉ phải nộp lại toàn bộ số tiền trốn mà còn phải chịu mức lãi phạt nghiêm khắc là 0,03% mỗi ngày tính trên số tiền và số ngày vi phạm. Hậu quả pháp lý có thể bao gồm xử phạt hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự và bị tước quyền xét thi đua, khen thưởng trong năm vi phạm.
3. Quy định mới về giao nhận vàng miếng tại ngân hàng
Thông tư 33/2025 của Ngân hàng Nhà nước, có hiệu lực từ ngày 15/11, đi vào chi tiết hóa việc phân loại, đóng gói và giao nhận kim khí quý, đá quý, đặc biệt là vàng miếng. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước cùng các tổ chức tín dụng được phép thực hiện giao, nhận vàng miếng theo các hợp đồng mua bán hoặc gia công. Quy định này nhấn mạnh yêu cầu về sự chặt chẽ, khi việc giao nhận phải tuân thủ đúng quy trình, có giấy tờ hợp pháp, niêm phong rõ ràng và các bên phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về chất lượng cũng như khối lượng vàng miếng được giao.
Về mặt phân loại, Thông tư chia vàng thành ba nhóm chính: vàng trang sức – mỹ nghệ (hàm lượng từ 8 Kara trở lên), vàng miếng (phải có ký mã hiệu và thông số rõ ràng), và vàng nguyên liệu. Đáng chú ý, quy trình đóng gói và niêm phong được siết chặt: vàng miếng cùng chất lượng phải được đóng thành lô 100 hoặc bội số của 100, tối đa 500 miếng, trong khi vàng nguyên liệu là lô 5 hoặc bội số của 5 thỏi, tối đa 25 thỏi. Tất cả phải được đựng trong hộp kim loại không gỉ, được niêm phong kỹ lưỡng và ghi rõ thông tin kiểm nhận để đảm bảo tính minh bạch và chống giả.
4. Chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân
Một chính sách nhân đạo quan trọng khác là Nghị quyết 03/2025 của Hội đồng Thẩm phán, có hiệu lực từ 1/11, quy định việc chuyển hình phạt tử hình sang tù chung thân cho những người bị kết án trước ngày 1/7/2025 nhưng chưa thi hành án. Việc chuyển đổi này áp dụng trong hai trường hợp chính:
Thứ nhất là các trường hợp đặc biệt về sức khỏe, như người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối.
Thứ hai là những người bị kết án tử hình về một trong 8 tội danh đã được Quốc hội bỏ hình phạt tử hình trong Bộ luật Hình sự sửa đổi giữa năm 2025. Các tội danh này bao gồm các hành vi nghiêm trọng nhưng đã được sửa đổi như hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, gián điệp, phá hoại cơ sở vật chất, sản xuất buôn bán thuốc giả, vận chuyển trái phép chất ma túy, tham ô tài sản, nhận hối lộ, và phá hoại hòa bình. Thậm chí, đối với tội sản xuất hoặc mua bán trái phép chất ma túy, người bị kết án vẫn có cơ hội được chuyển hình phạt nếu đáp ứng các điều kiện cụ thể về khối lượng ma túy và không có từ hai tình tiết tăng nặng trở lên.
5. Tổng đài tư vấn pháp luật qua điện thoại
Nếu quý khách hàng còn có thắc mắc hay câu hỏi nào cần được tư vấn từ luật sư. Quý khách vui lòng liên hệ vào số Hotline 0978 333 379 để được luật sư tư vấn. Trân trọng cảm ơn!
Nguồn thông tin: Sơn Hà
