Phá thai là một chủ đề gây tranh cãi trong suốt lịch sử xã hội loài người về các cơ sở tôn giáo, đạo đức, luân lý, thực tiễn và chính trị. Phá thai thường xuyên bị cấm và nói cách khác phá thai bị luật pháp giới hạn.
Tuy nhiên, hiện nay theo thống kê việc nạo, phá thai đang có xu hướng gia tặng. Đặc biệt là lứa tuổi thanh, thiếu niên. Gây ra hậu quả rất lớn đối với sức khỏe sinh sản của phụ nữ.
1. Phá thai có vi phạm pháp luật không?
Đầu tiên, phá thai được hiểu là chủ động sử dụng các phương pháp khác nhau để chấm dứt thai trong tử cung cho thai đến hết 22 tuần tuổi.
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 44 Luật Bảo vệ sức khỏe nhân dân 1989 quy định về quyền của phụ nữ được khám bệnh, chữa bệnh phụ khoa và nạo thai, phá thai như sau: “Phụ nữ được quyền nạo thai, phá thai theo nguyện vọng, được khám bệnh, chữa bệnh phụ khoa, được theo dõi sức khoẻ trong thời kỳ thai nghén, được phục vụ y tế khi sinh con tại các cơ sở y tế.”
Căn cứ theo quy định tại Khoản 2 Điều 7 Pháp lệnh dân số năm 2003 như sau:
“Điều 7. Các hành vi bị nghiêm cấm
Nghiêm cấm các hành vi sau đây: Lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức;”
Ngoài ra, theo Phần 8 về Phá thai an toàn tại Quyết định 4128/QĐ-BYT năm 2016 phê duyệt tài liệu Hướng dẫn quốc gia về dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành thì tất cả các hành vi phá thai trên 22 tuần đều là vi phạm pháp luật.
Vì vây, từ những phân tích trên cho thấy việc nạo phá thai không bị pháp luật cấm và được pháp luật đồng ý theo nguyện vọng của phụ nữ. Tuy nhiên, mọi hành vi phá thai trên 22 tuần tuổi, phá thai do lựa chọn giới tính thai nhi đều bị nghiêm cấm. Pháp luật chỉ cho phép phá thai từ 22 tuần tuổi trở xuống và phải đáp ứng những điều kiện sức khỏe, kỹ thuật, trang thiết bị …
2: Quy định của pháp luật xử phạt vi phạm nạo, phá thái vì lý do lựa chọn giới tính:
Căn cứ tại Điều 100 Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định về hành vi loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính như sau:
“Điều 100. Hành vi loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính
1. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính của người mang thai mà không bị ép buộc phải loại bỏ thai nhi.
2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 7.000.000 đồng đối với hành vi dụ dỗ, lôi kéo người mang thai loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính.
3. Phạt tiền từ 7.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi đe dọa dùng vũ lực, uy hiếp tinh thần để ép buộc người mang thai loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính.
4. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 12.000.000 đồng đối với hành vi dùng vũ lực để ép buộc người mang thai phải loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính.
5. Phạt tiền từ 12.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Cung cấp hóa chất, thuốc để loại bỏ thai nhi mà biết rõ người đang mang thai muốn loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính;
b) Chỉ định hoặc hướng dẫn sử dụng hóa chất, thuốc hoặc các biện pháp khác để loại bỏ thai nhi mà biết rõ người đang mang thai muốn loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính.
6. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi phá thai mà biết rõ người đang mang thai muốn loại bỏ thai nhi vì lý do lựa chọn giới tính.
7. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Tước quyền sử dụng giấy phép hoạt động, chứng chỉ hành nghề trong thời hạn từ 03 tháng đến 06 tháng đối với hành vi quy định tại khoản 5 Điều này;
b) Tước quyền sử dụng giấy phép hoạt động, chứng chỉ hành nghề trong thời hạn từ 06 tháng đến 12 tháng đối với hành vi quy định tại khoản 6 Điều này;
c) Tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược hoặc đình chỉ hoạt động kinh doanh đối với cơ sở có hoạt động dược không vì mục đích thương mại trong thời hạn từ 01 tháng đến 03 tháng đối với hành vi quy định tại điểm a khoản 5 Điều này.”
Như vậy nạo phá thai vì lựa chọn giới tính bị xử phạt từ 3.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng tùy vào trường hợp vi phạm.
Ngoài ra, người thực hiện việc phá thai trái phép cho người khác còn có thể bị xử phạt theo Điều 316 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội phá thai trái phép.
3. Ý kiến của Bộ Y tế liên quan đến việc nạo phá thai:
Thông tin công bố tại Hội nghị Sản phụ khoa Việt – Pháp 2023, cho hay tỷ lệ phá thai ở trẻ vị thành niên tăng từ 0,4 lên 1%, gấp đôi so với 10 năm trước. Trong hơn 4.700 hồ sơ đình chỉ thai nghén tự nguyện tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương trong năm 2022, có 51 trường hợp là trẻ vị thành niên, chiếm hơn 1%. 27 em trong số này bỏ thai dưới ba tháng tuổi (53%), còn lại phá thai to trên 12 tuần.
Độ tuổi trung bình của các em trong nghiên cứu là 15,7; nhỏ nhất là 12 tuổi, lớn nhất là gần 18. Chỉ ba trẻ vị thành niên (6%) sử dụng biện pháp tránh thai, cho thấy các em thiếu kiến thức tránh thai nghiêm trọng, trích dẫn từ nghiên cứu.
Trước thực trạng tỷ lệ vô sinh tăng do phá thai, Bộ Y tế đề xuất quy định cụ thể về điều kiện, trình tự thủ tục phá thai và trách nhiệm của cơ sở y tế.
Bộ Y tế đang xin ý kiến các cơ quan dự án xây dựng Luật Dân số. Cơ quan này đề xuất quản lý chặt chẽ phá thai nói chung và dịch vụ phá thai nói riêng nhằm giảm tỷ lệ phá thai, phá thai không an toàn, nâng cao chất lượng sức khỏe phụ nữ, chất lượng dân số.
